Naturalny czynnik nawilżający – czym jest NMF i jak wpływa na skórę?

Naturalny czynnik nawilżający jest kompleksem substancji odpowiadających za gromadzenie i wiązanie wody w warstwie rogowej naskórka. Chroni przed utratą wilgoci i przyczynia się do utrzymania jej w optymalnej kondycji. Z artykułu dowiesz się, jakie substancje wchodzą w skład NMF i dlaczego składnik jest tak istotny dla prawidłowego funkcjonowania skóry.  

NMF – co to jest? 

Naturalny czynnik nawilżający NMF (ang. natural moisturizing factor) to jeden ze składników warstwy rogowej naskórka zapewniający odpowiednie nawilżenie skóry. W skład NMF wchodzi wiele substancji odpowiadających za wiązanie wody i zapobiegających jej nadmiernej utracie przez skórę, takich jak mocznik, amoniak, glukozamina czy kwas mlekowy. Zaburzenia w produkcji lub składzie NMF mogą prowadzić do problemów z przesuszeniem i utratą elastyczności.  

Dlaczego właściwy poziom NMF jest tak ważny dla skóry?  

• Skóra to największy narząd ludzkiego ciała pełniący wiele istotnych funkcji. Jest między innymi swoistą barierą ochronną przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak bakterie, wirusy, substancje chemiczne i promieniowanie UV. 
• Ponadto uczestniczy w regulacji temperatury ciała, pomaga w eliminacji toksyn i odpadów metabolicznych. Dzięki receptorom czuciowym obecnym w skórze możemy odczuwać różnorodne bodźce, np. ból, dotyk, zimno lub ciepło.  
• Aby skóra mogła spełniać wspomniane funkcje, musi być odpowiednio nawodniona, za co odpowiada właśnie NMF wiążący wodę w naskórku i zapobiegający nadmiernemu odparowywaniu, a tym samym jej utracie. 

Gdzie znajduje się NMF? 

Jak wspomniałam wyżej, naturalny czynnik nawilżający to jeden ze składników warstwy rogowej naskórka. Co to dokładnie oznacza?  

• Skóra pokrywająca nasze ciało zbudowana jest z 3 głównych warstw – tkanki podskórnej, skóry właściwej i naskórka będącego najbardziej zewnętrzną warstwą skóry.  
• Warstwa rogowa z kolei to najbardziej zewnętrzna warstwa naskórka (oprócz niej mamy również podstawną, kolczystą, ziarnistą i jasną), składająca się z martwych komórek naskórka zwanych keratynocytami.  
• To właśnie w tej warstwie zachodzi proces keratynizacji, podczas którego powstaje NMF.  
• Keratynizacja zabezpiecza organizm przed utratą wody, mikroorganizmami, substancjami chemicznymi i innymi szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, a jednocześnie umożliwia zachowanie elastyczności.  
• Zaburzenia w procesie mogą prowadzić do różnych problemów skórnych, takich jak nadmierne rogowacenie czy problemy z nawilżeniem.  

NMF – działanie 

Podstawowym działaniem NMF jestregulacja procesu transepidermalnej utraty wody (TEWL) zachodzącego wskutek różnicy ciśnień osmotycznych między komórkami naskórka a otaczającym środowiskiem. W wyniku różnicy ciśnień osmotycznych woda z komórek naskórka migruje na zewnątrz, przechodząc przez warstwę rogową, gdzie napotyka przeszkodę w postaci NMF, który działa niczym gąbka, przyciągając i zatrzymując wilgoć. Jeśli poziom NMF jest niedostateczny lub naruszony, na przykład przez działanie czynników zewnętrznych, transepidermalna utrata wody może być zwiększona, co w konsekwencji prowadzi do suchości i odwodnienia skóry.  

Jaki wpływ na kondycję skóry ma właściwy poziom naturalnego czynnika nawilżającego? 

• Substancje zawarte w NMF to substancje hygroskopijne potrafiące przyciągać i zatrzymywać wodę z otoczenia, wpływając tym samym na utrzymanie optymalnego poziomu nawilżenia skóry. 
• NMF pełni rolę naturalnej bariery ochronnej przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych, takich jak wiatr, słońce czy niska wilgotność powietrza. 
• Dzięki zdolności do zatrzymywania wody NMF wpływa na plastyczność, elastyczność i sprężystość skóry. 
• NMF pomaga zachować właściwe pH skóry, co jest istotne dla jej funkcji ochronnych, ponieważ stabilne pH wspomaga utrzymanie zdrowego mikrobiomu skóry. 

Składniki NMF 

NMF to tak naprawdę mieszanina związków rozpuszczalnych w wodzie, charakteryzujących się niską masą cząsteczkową. Największym budulcem naturalnego czynnika nawilżającego NMF są aminokwasy (ok. 40%). Oprócz tego w składzie znajdują się kwas piroglutaminowy (PGA) i jego sól sodowa, mocznik, jony pierwiastków, kwas mlekowy i sole kwasu mlekowego oraz śladowe ilości soli kwasu cytrynowego i mrówkowego, kreatyniny, glukozaminy i amoniaku.  

• Aminokwasy – składniki budulcowe białek pełnią istotną funkcję w procesach regeneracyjnych. Wzmacniają barierę ochronną skóry i pomagają utrzymać jej odpowiednie nawilżenie. Ponadto stymulują fibroblasty do produkcji kolagenu i elastyny, wspierających elastyczność i jędrność skóry. Właściwości przeciwutleniające aminokwasów pomagają w neutralizacji szkodliwego działania wolnych rodników, co przekłada się na działanie anti-aging. 
• Kwas piroglutaminowy (PGA) i jego sól sodowa – wykazują zdolność nawilżającą i filmotwórczą. Tworzą na powierzchni skóry ochronny płaszcz przeciwdziałający nadmiernemu odparowywaniu wody, a dzięki zdolności przenikania do głębszych warstw skóry, zapewniają miękkość i elastyczność. 
• Mocznik – składnik kosmetyczny, którego działanie w dużej mierze zależy od stężenia w produkcie. W niskich stężeniach, do 10%, efektywnie nawilża, wiążąc wodę i zabezpieczając skórę przed utratą wilgoci. W wyższych stężeniach, do 50%, działa keratolitycznie, usuwając zgrubienia naskórka i wspomagając proces złuszczania. Przeczytaj więcej o zastosowaniu mocznika w kosmetyce. 
• Kwas mlekowy i sole kwasu mlekowego (mleczany) – wykazują silne działanie nawilżające, a także antybakteryjne i odblokowujące pory skóry. Przywracają fizjologiczny odczyn pH skóry, a dzięki stymulacji syntezy kolagenu zapobiegają utracie elastyczności.  
• Jony pierwiastków – w składzie NMF znajdują się jony chlorku, potasu, sodu, wapnia, magnezu i fosforanu zapobiegające utracie minerałów, co sprawia, że wydaje się ona mniej zmęczona, bardziej elastyczna i lepiej nawilżona. Ponadto neutralizują negatywne działanie czynników środowiskowych, takich jak promieniowanie UV, stres, niezdrowa dieta czy zanieczyszczenie powietrza, redukując ich wpływ na skórę.  
• Cukry – ich kluczowym zadaniem jest zapobieganie odparowywaniu wody, czyli TEWL. Są to substancje humektantowe, co oznacza, że przyciągają i zatrzymują wodę w warstwie rogowej naskórka.  

NMF w kosmetyce 

Poziom NMF naturalnie występujący w skórze zależy od wielu czynników, w tym od uwarunkowań genetycznych czy ekspozycji na czynniki środowiskowe. Co więcej, wraz z wiekiem maleje, co w połączeniu z degradacją włókien kolagenowych i elastynowych skutkuje stopniową utratą jędrności, elastyczności, postępującym przesuszeniem naskórka, wiotczeniem skóry i powstawaniem zmarszczek. Obniżona zawartość substancji wchodzących w skład NMF jest również skutkiem: 

• Stosowania agresywnych kosmetyków z drażniącymi składnikami powierzchniowo-czynnymi,  
• Działania promieniowania UV,  
• Niektórych schorzeń skóry, np. łuszczycy czy atopowego zapalenia skóry. 

Jak zadbać o kondycję skóry? Przede wszystkim nawilżać za pomocą kremów nawilżających do twarzy, dzięki czemu pozbędziesz się uporczywego świądu i przesuszenia. Oprócz kremów do twarzy włącz do swojej kosmetycznej rutyny inne produkty ze składnikami NMF, np. maseczki do twarzy, preparaty pod oczy czy serum do twarzy.  

Co ważne, stosowanie kosmetyków zawierających związki tworzące naturalny czynnik nawilżający jest kluczowe nie tylko w pielęgnacji twarzy, ale również całego ciała, w tym najbardziej problematycznych obszarów, takich jak łokcie, pięty czy kolana. W związku z czym znajdziesz je w różnorodnych grupach preparatów kosmetycznych, między innymi w balsamach i mleczkach do ciała, żelach pod prysznic, a nawet w szamponach do włosów. 

Przykłady kosmetyków z substancjami wchodzącymi w skład NMF: 

• Eloderm, Szampon zawierający kompleks NMF o działaniu dogłębnie nawilżającym przesuszoną skórę głowy i wspomagającym odbudowę naturalnej bariery ochronnej naskórka, 
• Element, szampon micelarny do włosów i skóry głowy, bazylia + NMF przeznaczony do każdego rodzaju włosów, w tym do kosmyków osłabionych, ze skłonnością do wypadania. Dodatek oleju kokosowego wygładza i nabłyszcza włosy, natomiast bazylia wzmacnia ich strukturę, 
• Bielenda Professional SupremeLab, barierowy eliksir hydro-odżywczy z kompleksem NMF, czyli glukozą, mocznikiem, argininą i mleczanem sodu, chroniącym przed odwodnieniem skóry. Recepturę wzbogacono o kojący, regenerujący i normalizujący niacynamid oraz ceramidy odpowiadające za wzmocnienie bariery skórnej, 
• Biolaven organic Krem pod oczy Olej z pestek winogron & Olejek lawendowy z wysoce skutecznym kompleksem aminokwasów będących kluczowym składnikiem NMF. W składzie preparatu znajduje się również masło awokado i skwalan, które chronią przed odwodnieniem, odżywiają i wygładzają. Formuła obejmuje również lawendę lekarską o właściwościach odprężających, antyseptycznych i łagodzących, 
• La Roche-Posay Hydraphase Intense, serum intensywnie nawilżające z argininą i seryną – aminokwasami przywracającymi optymalny poziom NMF w naskórku. Dla wzmocnienia efektu nawilżającego producent umieścił w składzie kwas hialuronowy, glicerynę oraz bogatą w selen wodę termalną z La Roche-Posay o działaniu kojącym, łagodzącym i antyoksydacyjnym, 
• Flagolie Ciałocud regenerujący krem przeciwzmarszczkowy z kolagenem dla skóry mieszanej i tłustej, również na noc. Formulacja zawiera między innymi mocznik, kwas mlekowy, sól sodową kwasu piroglutaminowego, glukozę, czyli cukier prosty i glicynę – jeden z podstawowych aminokwasów. Duża zawartość kolagenu niweluje zmarszczki, a dodatek peptydu wygładza skórę i redukuje przebarwienia. 

Podsumowanie 

Naturalny Czynnik Nawilżający (NMF) odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia skóry i odpowiada między innymi za nawilżenie, elastyczność i ochronę przed utratą wody. Substancje wchodzące w skład NMF, takie jak kwas mlekowy, aminokwasy czy cukry, pełnią różnorodne funkcje – złuszczają martwe komórki, utrzymują nawilżenie, łagodzą podrażnienia, regulują pH i wspierają syntezę kolagenu. Zrozumienie roli NMF w pielęgnacji pozwala na skuteczną selekcję formulacji kosmetycznych, które zadbają o prawidłowe funkcjonowanie skóry, przynosząc jej zdrowy i promienny wygląd.  

Źródła:

1. D. Wojnowska, G. Chodorowska, M. Juszkiewicz-Borowiec, Dry skin – pathogenesis, symptomatology and treatment, https://www.termedia.pl/Dry-skin-pathogenesis-symptomatology-and-treatment,7,379,1,1.html [dostęp 07.12.2023 r.] 
2. M. Szmigiel-Pieczewska, A. Momot, Czynniki zapobiegające utracie wody w pielęgnacji skóry odwodnionej, https://www.kosmetologiaestetyczna.com/ike/2.2016/files/assets/basic-html/index.html#19 [dostęp 07.12.2023 r.]
3. M. Sikorska, R. Nowicki, A. Wilkowska, Pielęgnacja skóry suchej i wrażliwej, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2353385415001222?via%3Dihub [dostęp 07.12.2023 r.]