Przyjazna pielęgnacja niemowlaka – na czym polega?

Przyjazna pielęgnacja niemowląt ma na celu zminimalizowanie stresu, zapewnienie komfortu oraz wspieranie naturalnego rozwoju maluszka. Jednym z najistotniejszych elementów tej metody jest spokój i delikatność podczas wykonywania codziennych, rutynowych czynności pielęgnacyjnych, takich jak karmienie, przewijanie czy kąpiel. W artykule wyjaśniamy, na czym dokładnie polega przyjazna pielęgnacja niemowlaka. 

Przyjazna pielęgnacja – na czym polega? 

Handling, czyli przyjazna pielęgnacja niemowlaka, poprzez odpowiednie podejście do codziennych czynności, ma na celu wspieranie rozwoju fizycznego i emocjonalnego maluszka. Wśród najważniejszych zasad specjaliści z zakresu pediatrii i fizjoterapii wymieniają głównie spokojne i łagodne podnoszenie, przewijanie, ubieranie i rozbieranie, naprzemienne wykonywanie czynności, a także właściwe układanie dziecka. Choć przyjazna pielęgnacja może wymagać od opiekunów więcej zaangażowania i cierpliwości, to jednocześnie ułatwia rozpoznawanie potrzeb dziecka, pomaga maluchowi szybciej adaptować się do otoczenia i zwiększa przyjemność z codziennych rytuałów pielęgnacyjnych.  

W jaki sposób przyjazna pielęgnacja wspiera adaptację maluszka poza brzuchem mamy? 

• Przyjazna pielęgnacja to specjalne techniki podnoszenia, noszenia i przewijania noworodka, które powinny być wykonywane z pełną troską i spokojem, dzięki czemu dziecko może poczuć się bezpieczniej i bardziej komfortowo. 
• Wprowadzenie zasad przyjaznej pielęgnacji sprzyja budowaniu więzi między rodzicem a dzieckiem, a regularne i świadome interakcje umożliwiają lepsze rozpoznawanie sygnałów dziecka oraz odpowiednie reagowanie na jego potrzeby. 
• Metoda ta zachęca do różnorodnych ruchów i pozytywnie wpływa na rozwój motoryczny dziecka. Dzięki naprzemiennemu podnoszeniu i odkładaniu dziecka na bok, maluch stopniowo rozwija umiejętność kontrolowania swojego ciała i koordynacji ruchowej. 
• Wskutek zastosowania różnorodnych pozycji stymuluje zmysły dziecka i zdolność percepcji otaczającego świata, wspierając maluszka w szybszym przystosowaniu się do nowych bodźców i sytuacji, jakie napotyka poza brzuchem matki. 

Sprawdź powiązane kategorie

Przyjazna pielęgnacja – czy jest konieczna? 

Zastanawiasz się, czy przyjazna pielęgnacja jest konieczna? Przecież w przeszłości dzieci rozwijały się bez specjalnych metod, wszelkie czynności pielęgnacyjne wykonywane były intuicyjnie, a wiedzę na temat opieki rodzicielskiej czerpaliśmy z doświadczenia kobiet z najbliższego otoczenia. Rzeczywiście, handling nie był kiedyś powszechnie stosowany, jednak współczesna wiedza medyczna i psychologiczna dostarcza nowych narzędzi wspierających harmonijny rozwój psychomotoryczny i emocjonalny niemowląt, z których warto korzystać. Co istotne, dostosowanie się do zasad przyjaznej pielęgnacji to w większości przypadków wyłącznie drobne modyfikacje codziennych nawyków, niewymagające radykalnych zmian.  

Przyjazna pielęgnacja – zasady 

Przyjazna pielęgnacja to metoda wspierająca kontrolę główki, skupienie wzroku oraz osiągnięcie symetrii ciała niemowlaka w sposób niezaburzający jego rozwoju. Szczególnie ważna jest w pierwszych miesiącach życia, gdy maluch jest najbardziej wrażliwy na bodźce zewnętrzne, w związku z czym potrzebuje stabilnego środowiska do rozwoju. Nie bez powodu mówi się, że handling to sposób komunikowania dziecku, że otaczający go świat jest przyjazny i bezpieczny. 

Najważniejsze zasady przyjaznej pielęgnacji: 

• Z łóżeczka, fotelika czy przewijaka dziecko powinno być podnoszone i odkładane spokojnie, łagodnie i bez pośpiechu, aby nie wywoływać stresu ani dyskomfortu. 
• Podczas podnoszenia i odkładania maluch powinien być ułożony bokiem do otoczenia, co pozwala na obciążenie raz jednej, a raz drugiej strony ciała. 
• Wszystkie czynności, takie jak podchodzenie do dziecka, podnoszenie czy przewijanie, należy wykonywać naprzemiennie – raz lewą, raz prawą ręką, przez lewy i prawy bok. 
• Podczas noszenia, ręce i nogi dziecka powinny mieć możliwość zbliżenia się do linii środkowej ciała, co ma na celu wspieranie rozwoju świadomości ciała. 
• Podłoże, na którym przebywa dziecko, nie powinno być zbyt miękkie. 
• Dziecko powinno być układane na plecach, boku i brzuchu podczas codziennych aktywności, aby stymulować rozwój różnych partii ciała. 
• Ważne jest, aby podczas podnoszenia lub przenoszenia niemowlęcia zapewnić mu odpowiednie wsparcie głowy, szyi i tułowia. Zapobiega to nagłym ruchom, które mogą być dla dziecka nieprzyjemne. 
• Podczas pielęgnacji, istotny jest kontakt fizyczny i wzrokowy z dzieckiem, czyli mówienie do maluszka, utrzymywanie kontaktu wzrokowego i subtelny dotyk. 
• Przyjazna pielęgnacja uwzględnia naturalny rytm i potrzeby niemowlęcia, takie jak oznaki zmęczenia, głodu czy dyskomfortu i to do nich należy dostosować czynności pielęgnacyjne. 

Bardzo ważnym uzupełnieniem handlingu są kosmetyki do pielęgnacji dla dzieci i noworodków. Skóra niemowląt jest niezwykle delikatna, podatna na podrażnienia i alergie, dlatego wymaga specjalnej troski. Przyjazna pielęgnacja niemowląt to również właściwie dobrane akcesoria dla dzieci i noworodków, które przyspieszają codzienne rytuały pielęgnacyjne, a jednocześnie ułatwiają rodzicom dbanie o bezpieczeństwo swoich pociech. 

• Dostępne na rynku preparaty, takie jak oliwki, balsamy dla dzieci i noworodków czy dermokosmetyki dla dzieci i noworodków, opracowane z myślą o specyficznych potrzebach najmłodszych, zapewniają nawilżenie i ochronę wrażliwej skóry dziecka. Przykładem jest Bambino, oliwka dla niemowląt z formułą wzbogaconą o wysokogatunkowy olej roślinny będący naturalnym emolientem, dzięki czemu efektywnie nawilża, natłuszcza i pielęgnuje skórę od 1. dnia życia. Z kolei Bebelo Care Dr. Max Baby Massage Gel, ziołowy żel do rozluźniającego masażu z ekstraktem z rumianku pospolitego, w połączeniu z delikatnym masażem skóry brzuszka, niweluje objawy bolesnych kolek. 
• Istotnym elementem przyjaznej pielęgnacji jest także codzienna higiena oraz stosowanie odpowiednio dobranych produktów do higieny dla dzieci i noworodków, takich jak mydła, szampony i kremy ochronne o łagodnych składach, skomponowanych z myślą o komforcie malca i wspierających jego dobre samopoczucie. Sprawdź między innymi Nivea Baby ochronny krem na każdą pogodę działający łagodząco na podrażnienia wywołane mrozem, wiatrem czy chłodem oraz Suncare Dr. Max Sun Cream Baby SPF 50+, Krem do opalania z witaminą E i pantenolem.  
• Niezbędna jest ponadto systematyczna pielęgnacja skóry w okolicy pieluszkowej, aby zapobiec odparzeniom i utrzymać skórę dziecka w idealnym stanie. W tym celu sprawdzi się np. Ziaja Ziajka, maść pośladkowa przeciw odparzeniom już od 1. dnia życia, łagodząca otarcia, podrażnienia i zaczerwienienie naskórka. 

Podsumowanie 

Przyjazna pielęgnacja to istotny element opieki nad niemowlętami, zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia. W tym czasie dzieci są niezwykle wrażliwe na bodźce zewnętrzne, a ich układ nerwowy jest w fazie intensywnego rozwoju. Handling kładzie nacisk na delikatność, empatię i dostosowanie do naturalnych potrzeb dziecka, dzięki czemu wspiera komfort i dobrostan maluszka, a także sprzyja tworzeniu bezpiecznego i wspierającego środowiska dla jego rozwoju. 

Źródła:

1.  A. Pawlak, E. Bartelmus, Pielęgnacja niemowląt jako element profilaktyki asymetrii ułożeniowej i ruchowej, https://fizjoterapeuci.org/wp-content/uploads/rehabilitacja_artykul_2012_03_36040.pdf [dostęp 02.07.2024 r.]
2. M. Borkowska, Z. Szwiling: Metoda NDT – Bobath. Poradnik dla rodziców. Warszawa, 2011, Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
3. W. Kuliński, K. Zeman, Fizjoterapia w pediatrii, PZWL, Warszawa 2012.