Odwodnienie organizmu u osób starszych – jakie są objawy i skutki odwodnienia u seniorów?
Zmiany zachodzące wraz z wiekiem oraz wiele chorób przyczyniają się do dużego narażenia seniorów na odwodnienie. Sprawdź, jak rozpoznawać niedobory wody w organizmie i jak im zapobiegać!
Spis treści
Ze względu na zmiany fizjologiczne zachodzące w organizmie wraz z wiekiem, a także większe prawdopodobieństwo pojawienia się chorób upośledzających gospodarkę wodną (m.in. schorzeń nerek) osoby starsze zdecydowanie częściej doświadczają odwodnienia organizmu i jego negatywnych skutków. Sprawdź, jak rozpoznać niedobór wody u seniora i jak zapobiegać temu stanowi!
Przyczyny odwodnienia organizmu u osób starszych
Wraz z wiekiem w organizmie zachodzą zmiany w procentowym składzie podstawowych komponentów ciała, w tym tkanki tłuszczowej i mięśniowej. Zmniejszeniu ulega również ilość wody. Oznacza to, że zapasy płynów są mniejsze. Tym samym zwiększa się ryzyko wystąpienia niedoborów. Dołączają się do tego inne potencjalne przyczyny zwiększające prawdopobieństwo odwodnienia. Należą do nich:
| Zaburzenia odczuwania pragnienia | mniejsza zdolność organizmu do wysyłania i odczytywania sygnałów o spadku poziomu płynów w organizmie. |
| Pogorszenie funkcji nerek | praca nerek często staje się mniej efektywna wraz z wiekiem, przez co może dochodzić do większej utraty wody wraz z moczem. |
| Problemy z połykaniem | pojawiają się u niektórych osób, m.in. po udarze mózgu lub w przebiegu chorób neurodegeneracyjnych. |
| Nietrzymanie moczu | zaburzenie często przyczynia się do odwodnienia organizmu, ponieważ w niektórych sytuacjach prowadzi do świadomego unikania płynów. |
Oprócz tego wiele chorób częściej występujących u osób starszych nasila ryzyko niedoboru wody w organizmie:
- Schorzenia związane z zaburzeniami poznawczymi, np. demencja i choroba Alzheimera,
- Depresja,
- Nierozpoznana lub źle kontrolowana cukrzyca – może prowadzić do zwiększenia ilości wody wydalanej z moczem,
- Ostre schorzenia wywołujące biegunki i wymioty,
- Zaparcia (w przypadku leczenia ich środkami przeczyszczającymi),
- Choroby leczone diuretykami (środkami moczopędnymi),
- Schorzenia wywołujące zaburzenia w poruszaniu się i wykonywaniu ruchów precyzyjnych oraz konieczność pomocy opiekuna przy spożywaniu pokarmów i płynów.
Wszystkie wymienione czynniki sprawiają, że odwodnienie u osób starszych to powszechny problem. Na podstawie badań przeprowadzanych wśród podopiecznych domów opieki dla seniorów ocenia się, że przewlekle odwodnienie dotyka nawet 20-40% osób. Co więcej, wśród osób w grupie wiekowej powyżej 65. roku życia niedobór wody jest jedną z częstych przyczyn pobytów w szpitalu.
Sprawdź popularne kategorie
Objawy odwodnienia u osób starszych
Odwodnienie u osób starszych często jest niezauważane na wczesnym etapie – czyli wtedy, kiedy najlepiej mu przeciwdziałać. Poznaj objawy niedoboru wody w organizmie, aby zapobiegać ich pogłębieniu. Najważniejsze z nich to:
- Suchość w ustach,
- Bóle głowy,
- Zawroty głowy,
- Skurcze mięśni rąk i nóg,
- Zmęczenie i osłabienie organizmu,
- Obniżenie ilości produkowanego i wydalanego moczu i jego ciemny kolor.
Sprawdź również witaminy dla seniora i preparaty takie jak środek stosowany w stanach odwodnienia organizmu, smak bananowy, Orsalit, Elektrolity, smak truskawkowy oraz napój izotoniczny, kaktus-jabłko DrWitt ISO Vitamin Water.
Skutki odwodnienia u osób starszych
Woda jest składnikiem niezbędnym dla prawidłowego przebiegu większości procesów umożliwiających zachowanie równowagi organizmu. Pozwala regulować temperaturę ciała, utrzymywać odpowiednie ciśnienie krwi i transportować substancje w obrębie ciała. Wpływa także na trawienie pokarmów. Jeśli weźmiemy wszystkie te czynniki pod uwagę, nie powinno dziwić, że odwodnienie prowadzi do wystąpienia wielu negatywnych skutków. Należą do nich:
- Zaparcia,
- Problemy z układem moczowym – zwiększenie ryzyka zakażeń dróg moczowych, kamicy nerkowej, a nawet niewydolności nerek,
- Zaburzenie zdolności poznawczych, dezorientacja,
- Trudności w poruszaniu się i zwiększone ryzyko upadków oraz urazów,
- Zaburzenia równowagi elektrolitowej, które mogą prowadzić do utraty przytomności,
- Zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań chorób zakrzepowych,
- Wstrząs hipowolemiczny – jeden z najpoważniejszych skutków odwodnienia stanowiący zagrożenie dla życia. Jego rozwój związany jest ze spadkiem objętości krwi w naczyniach. Prowadzi to do obniżenia ciśnienia krwi oraz ilości tlenu w organizmie.
Jak zapobiegać odwodnieniu organizmu u osób starszych?
Dbanie o nawodnienie organizmu u osób starszych stanowi większe wyzwanie niż w innych grupach wiekowych. Wdrożenie drobnych nawyków zapobiegających przewlekłemu niedoborowi wody pozytywnie wpływa na stan zdrowia i samopoczucia seniora.
Wprowadź nawyk spożywania płynów w stałych momentach dnia
Wybieraj odpowiedni rodzaj płynów
Miej wodę zawsze przy sobie
Dodawaj pokarmy bogate w wodę do posiłków
Co warto pamiętać o odwodnieniu organizmu u seniorów? Podsumowanie
Osoby starsze są grupą silnie narażoną na wystąpienie odwodnienia organizmu. Naturalnie rozwijające się z wiekiem słabsze odczuwania pragnienia oraz choroby utrudniające przyjmowanie wystarczającej ilości płynów przyczyniają się do powszechności występowania tego problemu. Negatywnym skutkom niedoboru wody u seniorów często można zapobiec, kształtując prawidłowe nawyki. Powtarzane codziennie będą przeciwwagą dla czynników ryzyka odwodnienia.
U niektórych osób starszych (m.in. seniorów z ograniczoną możliwością poruszania się, zaburzeniami połykania lub przewlekłymi chorobami wpływającymi na stan nawodnienia organizmu), konieczne jest wprowadzenie indywidualnie dobranych rozwiązań umożliwiających przyjmowanie wystarczającej ilości płynów.
Źródła:
- National Council on Ageing (2021) How to Stay Hydrated for Better Health, https://www.ncoa.org/article/how-to-stay-hydrated-for-better-health [dostęp 24.05.2023 r.]
- Mentes J. C., Gaspar P. M. (2020) Hydration Management, Journal of Gerontological Nursing, 46(2): 19-30
- Popkin B. M., D’Anci K. E., Rosenberg I. H. (2011) Water, Hydration and Health, Nutrition Reviews, 68(8): 439-458
Więcej artykułów na ten temat
Dieta dla seniora – jak powinno wyglądać żywienie osoby starszej?
Brak apetytu u seniora – skąd się bierze i jak sobie z nim poradzić?
Odparzenia u dorosłych – jak powstają i jak je leczyć?
