Malina – zastosowanie, działanie, właściwości

Maliny to soczyste owoce o intensywnym smaku i zapachu. Ich zastosowanie sięga daleko poza kulinarną przyjemność, a ich właściwości zdrowotne są niezwykle imponujące. Bogate w witaminy, minerały i przeciwutleniacze pomagają wzmocnić nasz układ odpornościowy, chroniąc przed infekcjami i zapobiegając rozwojowi chorób. W artykule odkryjemy tajemnice malin – ich działanie, zastosowanie i unikalne właściwości.

Pochodzenie i ciekawostki na temat maliny 

Malina właściwa (Rubus idaeus L.) to owoc pełen historii i kulturowych powiązań. Jest znana ze swoich delikatnych, aromatycznych owoców, których smak i walory zdrowotne zachwycały w przyklasztornych ogrodach już w średniowieczu. Pierwsze odmiany hodowlane pojawiły się z końcem XVIII wieku. Nazwa malin, czyli Rubus idaeus, najprawdopodobniej ma swoje pochodzenie w łacińskim słowie „Rubus”, oznaczającym jeżynę. Natomiast epitet gatunkowy „idaeus” odnosi się do góry Ida na Krecie, która pojawia się w mitologii greckiej jako miejsce przebywania bogów, w tym Zeusa. Uznaje się, że to właśnie Grecja jest ojczyzną tego krzewu.

Malina jest rośliną o bogatej palecie kolorów i smaków, które inspirują kucharzy i entuzjastów kulinarnych na całym świecie. Czerwone, żółte, czarne, a nawet fioletowe owoce kuszą różnorodnością, a każdy kolor kryje w sobie wyjątkowe połączenie składników odżywczych. Aktualnie znanych jest około 250 odmian krzewu. Co ciekawe, Polska jest jednym z czołowych producentów maliny nie tylko w Europie, ale na całym świecie.

Maliny – właściwości lecznicze 

Maliny kuszą walorami smakowymi, ale też wpływają pozytywnie na zdrowie i urodę. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy je w kuchni, czy w kosmetyce, są prawdziwym darem natury, który warto docenić. Są źródłem wielu bioaktywnych związków, dlatego wykazują szereg właściwości leczniczych i szerokie spektrum działania. Sprawdź w poniższej tabeli, jakie witaminy i minerały znajdziesz w malinach.

Jakie działanie zdrowotne przypisuje się malinie?

• Działanie antyoksydacyjne malin jest szczególnie korzystne w neutralizowaniu szkodliwego działania wolnych rodników, zapobieganiu chorobom serca, nowotworom i procesom starzenia się organizmu.
• Witamina C obecna w malinach odgrywa kluczową rolę we wzmocnieniu układu odpornościowego, wspomagając walkę z infekcjami i chorobami. Dodatkowo witamina C ułatwia przyswajanie żelaza.
• Napary z owoców malin mają działanie rozgrzewające, dlatego zalecane są podczas przeziębienia, wysokiej gorączki czy infekcji górnych dróg oddechowych.
• Flawonoidy wpływają korzystnie na układ sercowo-naczyniowy, pomagają obniżyć poziom złego cholesterolu (LDL), zmniejszają ryzyko zakrzepów krwi, chronią naczynia krwionośne przed uszkodzeniem i obniżają ciśnienie krwi.
• Flawonoidy mają również pozytywny wpływ na funkcje mózgu. Działają przeciwzapalnie oraz ochronnie dla komórek nerwowych.
• Dzięki zawartości błonnika maliny wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego. Błonnik pomaga regulować pracę jelit, poprawia trawienie, zapobiega zaparciom, zmniejsza uczucie głodu i wspiera zdrową mikroflorę jelitową.

Warto jednak pamiętać, że maliny, choć jest to zdrowa żywność, nie są cudownym lekiem i nie zastąpią profesjonalnych terapii medycznych czy leczenia zaleconego przez lekarza. Ich spożywanie, np. w postaci suplementu diety Malina sok, Alter Medica, powinno być częścią zbalansowanego jadłospisu, bogatego w różnorodne owoce, warzywa i inne zdrowe produkty. Zobacz też np. napar ziołowy Malina Dr. Max. Jeśli masz jakiekolwiek istniejące schorzenia lub wątpliwości dotyczące zdrowia, skonsultuj się z lekarzem przed wprowadzeniem jakichkolwiek zmian w diecie lub stylu życia.

Maliny w kuchni

Maliny są nie tylko pysznym owocem, ale również doskonałym składnikiem do wykorzystania w różnorodnych przepisach kulinarnych.

• Najprostszym sposobem korzystania z właściwości malin jest spożywanie ich bez obróbki technologicznej, ponieważ są doskonałe jako zdrowy przysmak, dodatek do musli, owsianki, jogurtu, sałatek owocowych czy koktajli. W Polsce, w zależności od odmiany, sezon na maliny to okres wiosenno-letni, od maja do września.
• Idealnie pasują do różnego rodzaju deserów. Można je dodawać do ciast, muffinek, naleśników, lodów, gofrów czy kremów. Maliny nadają słodkim przysmakom świeży smak, ale także piękny kolor i dekoracyjny wygląd.
• Świetnie uzupełnią smak napojów takich jak pyszne smoothie, koktajle owocowe, a w postaci soków i syropów mogą być dodawane do wody, herbaty lub innych napojów. Sprawdź np. sok z owoców maliny z dodatkiem witaminy C Joshua Tree lub syrop malina z kwiatem lipy Herbapol.
• Z malin możesz przygotować pyszne konfitury i dżemy, a następnie serwować je na pieczywie, naleśnikach czy plackach, a także wykorzystać jako dodatek do serów, mięs czy sosów.
• Maliny można także mrozić lub suszyć, aby cieszyć się nimi przez cały rok.

Warto eksperymentować z malinami w kuchni. Ich słodycz i soczystość mogą dodać wyjątkowych walorów smakowych i wizualnych. Niech staną się inspiracją do tworzenia zdrowych i smacznych dań, które będą cieszyć podniebienie i dostarczać cennych składników odżywczych.

Maliny w kosmetyce

Ekstrakt z malin jest jednym ze składników wykorzystywanych w przemyśle kosmetycznym w różnych produktach, takich jak kremy do pielęgnacji twarzy i ciała, maseczki, toniki, peelingi, balsamy do ust czy mydła.

Właściwości malin wykorzystywane w kosmetyce 

• Odgrywają istotną rolę w produkcji kolagenu – kluczowego białka strukturalnego skóry wpływającego na elastyczność, jędrność i zdolność regeneracji skóry.
• Redukują widoczność drobnych zmarszczek.
• Przeciwdziałają działaniu wolnych rodników, determinujących procesy starzenia skóry.
• Wykazują działanie przeciwzapalne i łagodzące.
• Wspierają zdrowy stan naczyń krwionośnych skóry, poprawiając jej mikrokrążenie.
• Nawilżają i łagodzą podrażnienia.
• Redukują przebarwienia, plamy pigmentacyjne i nierówności kolorytu skóry, nadając jej zdrowy i promienny wygląd.

W sprzedaży dostępne są również naturalne oleje tłoczone z pestek owocu, które możesz wykorzystać do pielęgnacji skóry, paznokci oraz włosów. Polecamy między innymi tłoczony na zimno olej z pestek malin Mokosh – produkt jest wegański i nietestowany na zwierzętach oraz olej z pestek malin Natur Planet.

Maliny a alergia

Reakcje alergiczne na maliny są zazwyczaj wynikiem nadwrażliwości na salicylany obecne w owocach. Objawy alergii mogą obejmować pokrzywkę, świąd i obrzęk, kichanie, przekrwienie oraz łzawienie oczu. W skrajnych przypadkach spożycie malin może skończyć się poważnymi problemami oddechowymi, które wymagają natychmiastowej pomocy medycznej. Warto podkreślić, że reakcja alergiczna może wystąpić także w formie alergii krzyżowej z pyłkami, w związku z czym w okresie pylenia roślin należy uważać na spożycie owoców, warzyw, zbóż.

Maliny w ciąży

Maliny są ogólnie uważane za bezpieczne do spożycia w ciąży, o ile są spożywane w umiarkowanych ilościach i w odpowiedniej formie. Owoce stanowią cenne źródło składników odżywczych, wskutek czego mogą przynieść korzyści zdrowotne zarówno dla ciężarnej, jak i dla rozwijającego się płodu. Należy jednak pamiętać o higienie i bezpieczeństwie przy spożywaniu malin w ciąży, aby uniknąć potencjalnych zanieczyszczeń lub pestycydów. Jeśli masz wątpliwości dotyczące jakości owoców, warto wybierać ekologiczne produkty.

Niektóre źródła wskazują, że spożycie naparu z liści malin może przyspieszać poród wskutek działania na mięśnie gładkie macicy. Ponieważ dane są niejasne i nie ma jednoznacznej odpowiedzi ze strony środowiska medycznego, picie naparu z liści malin przez kobiety w ciąży nie jest zalecane.

Maliny – przeciwwskazania

Podczas wprowadzania malin do diety należy zachować ostrożność i uwzględnić pewne przeciwwskazania.

• Są nimi między innymi nadwrażliwości lub alergia na maliny i inne owoce z rodziny różowatych (Rosaceae).
• Przeciwwskazaniem są także zaburzenia przewodu pokarmowego, ze względu na ich zawartość błonnika, który może pogorszyć objawy, takie jak ból brzucha, wzdęcia czy biegunka.
• Ze względu na zawartość związków purynowych, maliny nie są wskazane dla osób cierpiących na schorzenia nerek i dnę moczanową. Zaleca się konsultację z lekarzem lub dietetykiem w celu ustalenia odpowiedniej ilości i częstotliwości spożywania malin.

Maliny – skutki uboczne 

Nie ma znanych potwierdzonych skutków ubocznych spożywania malin. Są ogólnie uważane za bezpieczne dla zdrowych osób, a składniki odżywcze w nich zawarte przynoszą wiele korzyści. Jednakże, każdy może reagować inaczej na różne pokarmy, w tym na maliny. Zdarza się, że niektórzy ludzie mogą doświadczać indywidualnej nietolerancji lub nietypowych reakcji na te owoce. W takim przypadku zaleca się skonsultowanie się z lekarzem w celu oceny objawów i ustalenia odpowiedniej strategii żywieniowej.

Podsumowanie 

Maliny to owoce, które cieszą nasze podniebienie soczystym smakiem, ale też oferują wiele korzyści dla zdrowia i urody. Mają wysoką zawartość przeciwutleniaczy, witamin i składników odżywczych, wspierających układ odpornościowy, poprawiających kondycję skóry i włosów oraz działających przeciwzapalnie. Dodatkowo są niskokaloryczne i bogate w błonnik, co może być korzystne dla osób dbających o zdrową wagę i trawienie. Niezależnie od tego, czy je spożywamy na surowo, czy używamy w kosmetykach, maliny stanowią doskonałe wsparcie dla organizmu.

Źródła:

1. A. Baranowska, K. Radwańska, K. Zarzecka, M. Gugała, I. Mystkowska, Właściwości prozdrowotne owoców maliny właściwej (Rubus idaeus L.), http://www.phie.pl/pdf/phe-2015/phe-2015-2-406.pdf [dostęp 17.05.2023 r.]
2. A. Bazylko, Substancje roślinne, wskazania i przeciwwskazania do stosowania w czasie ciąży i przygotowania do porodu, https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2010/07-2010/04%20%20Rosliny%20w%20ciazy.pdf [dostęp 17.05.2023 r.]
3. M. Kula, B. Sparzak-Stefanowska, M. Krauze-Baranowska, Owoce maliny czarnej (Rubus occidentalis L.) w profilaktyce i terapii niektórych chorób nowotworowych – aktualny stan badań, http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2019/01/pf_2018_267-273.pdf [dostęp 17.05.2023 r.]
4. M. Krauze-Baranowska, M. Majdan, M. Kula, Owoce maliny właściwej i maliny zachodniej źródłem substancji biologicznie aktywnych, http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2014_032-039.pdf [dostęp 17.05.2023 r.]