Kwas glikolowy – właściwości i zastosowanie

Kwas glikolowy to organiczny związek chemiczny należący do grupy kwasów AHA. Jest jednym z najbardziej popularnych i skutecznych składników stosowanych w kosmetyce i medycynie estetycznej. Niweluje przebarwienia skóry, wyrównuje jej teksturę oraz stymuluje procesy odnowy komórkowej. W artykule omówimy dokładnie, co to jest kwas glikolowy, jakie ma właściwości i przedstawimy jego najważniejsze zastosowania. 

Co to jest kwas glikolowy? 

Kwas glikolowy (Glycolid Acid) jest związkiem chemicznym należącym do grupy kwasów alfa-hydroksylowych (AHA). Kwasy AHA występują naturalnie w przyrodzie, głównie w owocach, stąd ich potoczna nazwa - kwasy owocowe. W grupie kwasów AHA znajdują się między innymi kwas jabłkowy, pirogronowy czy migdałowy. 

• Kwas glikolowy charakteryzuje się bardzo prostą budową, a także najmniejszą ze wszystkich kwasów AHA masą cząsteczkową. Ze względu na niewielki rozmiar cząsteczki oraz bardzo dobrą rozpuszczalność w wodzie z łatwością przenika przez warstwę rogową naskórka aż do warstwy podstawnej, co umożliwia skuteczne łagodzenie przebarwień, wygładzanie skóry i poprawę kolorytu,  
• Ponadto kwas glikolowy wykazuje działanie keratolityczne, czyli usuwa martwe komórki naskórka i stymuluje proces odnowy komórkowej. W efekcie prowadzi do poprawy ogólnego wyglądu skóry. Ma postać stałą, białą lub przezroczystą i bezzapachową,
• Glycolid Acid można znaleźć np. w ananasie, winogronach, a także trzcinie cukrowej, 
• Proces fermentacji prowadzi do pozyskania kwasu glikolowego o wysokiej czystości, który jest następnie stabilizowany do użytku przemysłowego,
• Inne nazwy kwasu glikolowego to kwas hydroksyoctowy oraz kwas alfa-hydroksyoctowy.

Kwas glikolowy - właściwości

Właściwości kwasu glikolowego wynikają z jego stężenia - im wyższe, tym silniejsze działanie. Wśród najważniejszych cech kwasu glikolowego wymienia się między innymi:

• Oczyszczanie skóry i redukcję zaskórników,
• Złuszczanie martwych komórek naskórka,
• Nawilżanie,
• Pobudzanie procesów regeneracyjnych,
• Regulację wydzielania sebum,
• Pobudzanie produkcji kolagenu i elastyny,
• Wygładzanie skóry i zwiększanie jej elastyczności,
• Rozjaśnianie przebarwień,
• Działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne,
• Zmniejszanie widoczności porów.

W przemyśle kosmetycznym wykorzystuje się związek w stężeniu od 5 do 70%. Najwyższe wartości przyczyniają się do rozluźniania i rozrywania wiązania międzykomórkowego w obrębie zrogowaciałych komórek warstwy rogowej naskórka. W efekcie następuje silne złuszczenie, pobudzenie procesów regeneracyjnych oraz stymulacja syntezy kolagenu i elastyny. Intensywność eksfoliacji zależy ponadto od nośnika użytego do przenoszenia kwasu, ilości związku, pH środowiska oraz zastosowanej techniki. Nieumiejętne wykorzystanie wysokich stężeń wywołuje niepożądane reakcje skóry. Substancję zaleca się wyłącznie do użytku profesjonalnego, pod kontrolą kosmetologa. 

Z kolei w preparatachdo pielęgnacji domowej wykorzystuje się najczęściej stężenia od 5 do 15%. Produkty mogą być bezpiecznie stosowane przez wiele miesięcy. Długotrwała aplikacja kosmetyków z zawartością kwasu glikolowego odbudowuje włókna sprężyste i poprawia elastyczność skóry. Wskutek stopniowego zwiększania produkcji kolagenu i elastyny dochodzi do zauważalnego spłycenia zmarszczek, wyrównania kolorytu skóry, a także poprawy jej biologicznych właściwości. 

Działanie kwasu glikolowego w zależności od stężenia:

• 5%-15%: silne nawilżenie i przyspieszenie procesów regeneracyjnych wykorzystywane przede wszystkim w kosmetykach do pielęgnacji domowej,
• 20%-35%: oczyszczanie i powierzchowne złuszczanie naskórka polecane głównie dla skóry mocno zanieczyszczonej, z problemem nadprodukcji sebum,
• 50%-70%: właściwości bardzo silnie złuszczające. Chemiczne peelingi gabinetowe, zarówno na twarz, jak i peelingi do ciała, działają przeciwzapalnie, keratolitycznie oraz antyoksydacyjnie.

Kwas glikolowy - zastosowanie

Z uwagi na swoje wielopłaszczyznowe działanie i możliwość dostosowania stężenia związku do potrzeb skóry, kwas glikolowy znajduje szerokie zastosowanie. 

• Sprawdza się głównie w kremach do cery tłustej z problemem nadprodukcji sebum, a także w kosmetykach na trądzik. Regularne stosowanie stabilizuje pracę gruczołów łojowych, a ponadto oczyszcza skórę i redukuje przebarwienia pozapalne,  
• Dzięki właściwościom złuszczającym spłyca blizny powstałe w przebiegu trądziku oraz zmniejsza rozszerzone pory, dlatego znajdziesz go między innymi w peelingach do twarzy, a także w tonikach czy kremach do codziennej pielęgnacji skóry,  
• W grupie docelowej znajdują się również osoby ze skórą dojrzałą oraz z pierwszymi oznakami starzenia. Kwas doskonale radzi sobie ze zmarszczkami, wiotkością skóry i utratą elastyczności, 
• Ponieważ w niskich stężeniach związek działa nawilżająco i regenerująco, może być stosowany w przypadku odwodnienia skóry. 

Kwas glikolowy to substancja uniwersalna sprawdzająca w przypadku wielu problemów skórnych. Podstawą bezpiecznego stosowania jest jednak prawidłowy dobór stężenia.

Jakie produkty z kwasem glikolowym warto przetestować?

• Serum do twarzy z kwasem glikolowym 10% Nacomi Next Level Adios Acne do walki z trądzikiem i niedoskonałościami. Dogłębnie oczyszcza skórę, redukuje przebarwienia, zmniejsza widoczność zmarszczek,
• Wygładzenie kuracja 15% kwas glikolowy na twarz, szyje i dekolt Eveline Cosmetics Serum Shot Peel z dodatkiem kwasu migdałowego i glukonolaktonu dla osób z widocznymi niedoskonałościami i nierównym kolorytem skóry,
• Krem na noc z 5,5% kwasem glikolowym Isispharma Glyco-A Soft Peeling przeznaczony dla skóry poszarzałej z nieregularną teksturą i rozszerzonymi porami, 
• Złuszczający tonik do twarzy 6% kwasu glikolowego Dermena Professional z ekstraktem z liści aloesu, D-pantenolem i wyciągiem z kasztana. Wygładza powierzchnię naskórka, usuwa martwe komórki, wyrównuje koloryt i przygotowuje skórę do innych zabiegów pielęgnacyjnych,
• Kuracja multiaktywna z kwasem glikolowym 5% Bielenda Professional Acid Booster do skóry dojrzałej, problemowej, przetłuszczającej się, z rozszerzonymi porami i przebarwieniami, 
• Krem na noc z 12% kwasem glikolowym Isispharma Glyco-A Medium Peeling zmniejsza produkcję sebum, wygładza zmarszczki, rozjaśnia skórę oraz działa na blizny potrądzikowe.

Jak stosować kosmetyki z kwasem glikolowym?

Wprowadzając kosmetyki z kwasem glikolowym do codziennej rutyny pielęgnacyjnej, zachowaj szczególną ostrożność. Choć związek jest z reguły dobrze tolerowany przez skórę, to niewłaściwe stosowanie może skutkować nadmiernym złuszczaniem, fotowrażliwością i mocnym podrażnieniem. Zwłaszcza, jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z kwasami.

• Na początek wybieraj preparaty z niskim stężeniem związku i obserwuj reakcję skóry, 
• W czasie kuracji niezbędna jest również wysoka fotoprotekcja w ciągu dnia, aby uniknąć przebarwień, 
• Wyższe stężenia należy wprowadzać stopniowo, na początek 2-3 razy w tygodniu i stopniowo zwiększać częstotliwość, dzięki czemu przyzwyczaisz skórę do działania substancji aktywnej,
• W międzyczasie nie zapominaj o nawilżaniu i regeneracji skóry, 
• W przypadku wystąpienia podrażnienia, zaczerwienienia lub nadmiernego złuszczania naskórka, odstaw preparat na kilka dni i zadbaj o intensywną regenerację,
• Jeśli nie masz pewności, co do zasad stosowania wybranego kosmetyku, zapoznaj się dokładnie z zaleceniami producenta lub skonsultuj się z dermatologiem. Specjalista dobierze kurację do potrzeb Twojej skóry.

Kwas glikolowy - z czym nie łączyć?

Regularna aplikacja kosmetyków z zawartością kwasu glikolowego znacznie poprawia kondycję skóry, jednak stosowanie niektórych substancji wyklucza kurację z użyciem tego składnika. Z czym nie powinno się go łączyć?

• Przede wszystkim z innymi kwasami AHA (chyba że występują w jednym preparacie), np. z kwasem mlekowym czy migdałowym, ponieważ wszystkie kwasy alfa-hydroksylowe działają w podobny sposób, co może spotęgować niepożądane reakcje skóry,
• Retinolem - połączenie obu substancji może mieć zbyt wysoki potencjał drażniący,
• Witaminą C w postaci kwasu askorbinowego, ponieważ substancje neutralizują swoje działanie,
• Niacynamidem i kwasem hialuronowym, przy czym niełączenie dotyczy zastosowania tych substancji bezpośrednio po sobie, ponieważ posiadają odmienne pH. Nie ma natomiast przeciwwskazań do aplikacji preparatu z kwasem glikolowym na noc, a z niacynamidem lub kwasem hialuronowym na dzień.

Kwas glikolowy - z czym łączyć?

W przeciwieństwie do wyżej wymienionych, niektóre substancje bardzo dobrze działają w towarzystwie kwasu glikolowego i mogą być ze sobą łączone. Kwas glikolowy stosuje się między innymi z roślinną gliceryną, ceramidami, a także różnego rodzaju hydrolatami. W tym miejscu muszę również wspomnieć o kremach z filtrem UV. Ochrona przeciwsłoneczna wskazana jest przez cały rok, nie tylko podczas kuracji kwasami. Pielęgnacja kwasem glikolowym bez filtrów UV może zakończyć się przebarwieniami posłonecznymi i pogorszeniem kondycji skóry.

Kwas glikolowy - przeciwwskazania

Kwas glikolowy wyróżnia się wysoką skutecznością, jednak nie każdy może go stosować. Istnieją pewne przeciwwskazania, które musisz wziąć pod uwagę przed zastosowaniem kosmetyków lub zabiegów z kwasem glikolowym. 

Przeciwwskazania do stosowania kwasu glikolowego to przede wszystkim:  

• Wrażliwa skóra, skłonność do podrażnień, 
• Występowanie ostrej infekcji bakteryjnej, wirusowej lub grzybiczej,
• Ciąża i karmienie piersią,
• Stosowanie kosmetyków lub zabiegów z kwasem glikolowym na skórze, która jest podrażniona lub uszkodzona, a także na skórze opalonej,
• Choroby skóry, takie jak łuszczyca czy egzema. Osoby cierpiące na te dolegliwości powinny unikać stosowania kwasu glikolowego lub aplikować go pod ścisłą kontrolą lekarza. 

Podsumowanie

Kwas glikolowy to organiczny związek chemiczny z grupy kwasów karboksylowych, który ma zdolność do łagodzenia zmarszczek, poprawiania elastyczności skóry oraz usuwania przebarwień i blizn. Stanowi składnik wielu kosmetyków do pielęgnacji skóry, takich jak kremy, peelingi, maseczki i serum. Popularność w kosmetologii i medycynie estetycznej wynika z jego skuteczności w zwiększaniu produkcji kolagenu i elastyny, co przekłada się na poprawę tekstury i jędrności skóry. Pamiętaj jednak, że kwas glikolowy może powodować podrażnienia i skutki uboczne, dlatego ważne jest używanie go z umiarem i zawsze zgodnie z zaleceniami producenta.

Źródła:

1. A. Kapuścińska, I. Nowak, Zastosowanie kwasów organicznych w terapii trądziku i przebarwień skóry, https://phmd.pl/api/files/view/29935.pdf [dostęp 14.03.2023 r.]
2. J. Sharad, Glycolic acid peel therapy a current review, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.2147/CCID.S34029 [dostęp 14.03.2023 r.]
3. D. Dąbrowska, P. Zawadzka, O. Zavyalova, Zastosowanie kwasów owocowych w leczeniu zmian trądzikowych i potrądzikowych, https://www.researchgate.net/profile/Grazyna-Adler/publication/316885374_Characteristics_and_role_of_Toll-like_receptors_in_Crohn's_disease/links/591639f10f7e9b70f49dc389/Characteristics-and-role-of-Toll-like-receptors-in-Crohns-disease.pdf#page=66 [dostęp 14.03.2023 r.]
4. S. Stasiorowska, I. Rodak, Chemoeksfoliacja w gabinecie kosmetologicznym, http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2020/04/ke2020.1-3.pdf [dostęp 14.03.2023 r.]