Kwas PHA – jakie ma właściwości i kiedy warto stosować?

Kwasy to bardzo popularna kategoria surowców kosmetycznych. Wykorzystywane są zarówno w preparatach przeznaczonych do pielęgnacji domowej, jak i w profesjonalnych zabiegach gabinetowych. Polihydroksykwasy, czyli kwasy PHA, to druga generacja kwasów AHA wyróżniająca się łagodniejszym działaniem, za co odpowiada ich struktura molekularna. Sprawdź, jak działają kwasy PHA na skórę i jakie rodzaje PHA znalazły zastosowanie w branży kosmetycznej.  

Kwas PHA – co to jest? 

Kwasy kosmetyczne są substancjami należącymi do grupy hydroksykwasów, zawierającymi w swojej cząsteczce grupę karboksylową i hydroksylową. Kluczowym czynnikiem determinującym podział kwasów na kwasy AHA i BHA jest położenie w cząsteczce grupy hydroksylowej względem grupy karboksylowej. O ile kwasy to związki naturalnie występujące w przyrodzie, to w branży kosmetycznej wykorzystuje się głównie surowce pozyskiwane metodą chemiczną lub biotechnologiczną.  

Jak działają kwasy na twarz? Działanie poszczególnych kwasów różni się intensywnością i właściwościami. Poznanie tych różnic umożliwia dobranie odpowiedniego kwasu do potrzeb skóry, a w konsekwencji – osiągnięcie optymalnych efektów przy możliwie najmniej dokuczliwych skutkach ubocznych.  

• Kwasy AHA, czyli kwasy alfa-hydroksylowe, do których zaliczamy między innymi kwas migdałowy, glikolowy czy kwas mlekowy, powoduje efektywne złuszczanie wierzchniej warstwy naskórka. Kosmetyki do pielęgnacji twarzy z dodatkiem wybranych kwasów owocowych AHA korzystnie wpływają na jędrność i elastyczność skóry, pomagają spłycić drobne zmarszczki i blizny potrądzikowe, a także zredukować przebarwienia. 
• Kwasy BHA to kwasy beta-hydroksylowe, a najbardziej znanym jest kwas salicylowy, który w środowisku naturalnym występuje w korze wierzby i topoli. W przeciwieństwie do przedstawicieli kwasów AHA doskonale rozpuszcza się w tłuszczach, dlatego z łatwością przenika przez warstwę lipidową, aż do gruczołów łojowych i mieszków włosowych. Skutecznie oczyszcza, reguluje wydzielanie sebum, niweluje zmiany trądzikowe i zapobiega powstawaniu zaskórników, dlatego znajdziesz go między innymi w składach kosmetyków na trądzik. 

Gdzie w tym zestawieniu plasują się kwasy PHA?  

Kwasy PHA to polihydroksykwasy, których cząsteczka zbudowana jest z wielu hydroksylowych grup funkcyjnych. Cząsteczki kwasu PHA są większe od cząsteczek kwasów alfa- i beta-hydroksylowych, w efekcie czego działają powierzchownie, a dzięki wolnemu wnikaniu w skórę nie naruszają jej głębszych warstw. Cecha ta sprawia, że na ogół są bardzo dobrze tolerowane przez osoby o wrażliwej klinicznie skórze, z problemem widocznych naczynek, dotkniętej trądzikiem różowatym czy atopowym zapaleniem skóry.  

Ponieważ swoimi właściwościami przypominają kwasy AHA, a jednocześnie charakteryzują się słabszym działaniem drażniącym, często nazywane są nową generacją kwasów alfa-hydroksylowych. 

Kwasy PHA – jakie to? 

Najpopularniejsze i najchętniej wykorzystywane w kosmetyce kwasy PHA to kwas laktobionowy i glukonolakton. Oba są kwasami rozpuszczalnymi w wodzie i sprawdzą się w pielęgnacji nawet bardzo wrażliwych typów skóry.   

Kwas laktobionowy (Lactobionic Acid) pozyskiwany jest w procesie utleniania laktozy – disacharydu występującego naturalnie w mleku i wielu innych produktach.  

• Kwas laktobionowy jest bezpiecznym składnikiem, który możesz używać przez cały rok bez ryzyka fototoksyczności, aczkolwiek nadal zaleca się dodatkową ochronę przeciwsłoneczną. 
• Surowiec często pełni funkcję uzupełniającą w leczeniu farmakologicznym różnych chorób dermatologicznych. 
• Dzięki swoim właściwościom łagodzącym i przyspieszającym gojenie, stosowany jest podczas rekonwalescencji po zabiegach takich jak mezoterapia mikroigłowa, laseroterapia czy peelingi chemiczne. 
• Podczas profesjonalnych zabiegów gabinetowych kosmetolodzy wykorzystują go w stężeniu do 50%, jednak przy samodzielnym użytkowaniu zaleca się ograniczenie stężenia do maksymalnie 10%, aby uniknąć potencjalnych podrażnień. 
• Kwas uzupełnia formulacje różnych produktów do pielęgnacji skóry, takich jak kremy, serum do twarzy i peelingi, w których odpowiada za poprawę kondycji skóry, redukcję zmarszczek i przebarwień, a także nawilżenie i wygładzenie.  

Glukonolakton GLD (Gluconolactone) to pochodna glukozy, której cząsteczka zawiera cztery grupy hydroksylowe. Charakteryzuje się brakiem zapachu, ponadto doskonale rozpuszcza się w wodzie oraz innych rozpuszczalnikach polarnych. Na skalę przemysłową pozyskuje się go zarówno ze źródeł naturalnych, np. poprzez fermentację kukurydzy, jak i biotechnologicznych, w wyniku utleniania glukozy.  

• Glukonolakton jest szczególnie polecany dla osób, które nie tolerują innych kwasów hydroksylowych podczas procesu złuszczania warstwy rogowej naskórka. 
• Może być skutecznym składnikiem w redukcji przebarwień spowodowanych nadmiernym opalaniem lub trądzikiem. 
• Sprawdzi się w celu przyspieszenia procesu regeneracji naskórka po zabiegach laserowych. 
• Delikatnie złuszcza, wspomagając odnowę komórkową i poprawiając koloryt skóry. 
• Nawilża skórę i redukuje rozszerzone pory. Wykazuje również właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i łagodzące, co przyczynia się do redukcji objawów trądziku i zaczerwienień.

Kwas PHA – działanie 

Zrozumienie potrzeb swojej skóry pozwala celniej określić, jakie substancje i składniki aktywne są jej potrzebne do lepszego funkcjonowania. Zaletą kwasów PHA jest ich niski potencjał drażniący, dlatego z ich działania może czerpać niemal każdy rodzaj skóry. Jeśli w przeszłości testowałaś kosmetyki zawierające inne kwasy – AHA lub BHA i doświadczyłaś nadwrażliwości skóry, kwasy PHA mogą być doskonałą alternatywą.  

Na jakie problemy pomaga stosowanie kwasów PHA?  

• Odwodnienie i nadwrażliwość, 
• Rozszerzone pory, 
• Ziemistość, 
• Drobne zmarszczki mimiczne, 
• Trądzik różowaty, 
• Zaburzenia rogowacenia, 
• Utrata jędrności, 
• Rozszerzone naczynka krwionośne, 
• Łojotokowe zapalenie skóry, 
• Przebarwienia i zaczerwienienia skóry. 

Kwasy PHA nie tylko subtelnie złuszczają martwy naskórek, dzięki czemu zauważalnie wpływają na poprawę tekstury i odcienia skóry, ale też wspaniale nawilżają. Ponieważ kwas PHA jest substancją higroskopijną, wykazuje wysoką zdolność pochłaniania wody i wiązania jej w naskórku. Charakteryzuje się również działaniem antyoksydacyjnym, które hamuje proces degradacji włókien kolagenu i elastyny – białek tkanki łącznej skóry odpowiadających między innymi za wilgotność skóry, a także jej sprężystość i elastyczność. 

Działanie kwasów PHA znalazło szerokie uznanie w branży kosmetycznej, w efekcie czego coraz więcej firm wprowadza preparaty uzupełnione o ten składnik aktywny, np. peelingi do twarzy czy kosmetyki do oczyszczania twarzy. Nierzadko występuje w towarzystwie innych kwasów, w odpowiednio dobranych stężeniach, co przekłada się efektywniejsze działanie i bardziej zauważalne efekty. Jeśli więc zależy Ci na spektakularnej zmianie kondycji i wyglądu skóry, przetestuj dostępne połączenia, szczególnie jeśli masz skórę dojrzałą i potrzebujesz silnego działania anti-aging. 

Kosmetyki zawierające kwas PHA lub mieszankę kwasów to między innymi: 

• Ziaja Ogórek Mięta żel micelarny z kwasem PHA, ekstraktem z kwiatów słonecznika, witaminą E, witaminą A i prowitaminą B5. Wygładza, rozjaśnia przebarwienia, dokładnie oczyszcza skórę, zapobiega powstawaniu niedoskonałości wynikających z procesów starzeniowych, 
• Bielenda Professional Acid Booster żelowy peeling z kwasami AHA i PHA 9% przeznaczony do każdego rodzaju skóry, w tym wrażliwej i naczyniowej. Rozjaśnia, wygładza i wyrównuje strukturę skóry, działa antyoksydacyjnie, dzięki czemu wspiera redukcję oznak starzenia, 
• Floslek Balance T-zone, krem korygujący z kwasami AHA i PHA idealny do skóry mieszanej i tłustej, zwłaszcza w strefie T. Zapewnia dogłębne nawilżenie, przywraca skórze równowagę, poprawia napięcie naskórka, 
• Skincyclopedia Face Serum nocne pielęgnujące serum do twarzy z kwasami AHA + PHA do wszystkich rodzajów skóry zmagających się ze zmarszczkami, przebarwieniami i innymi niedoskonałościami, takimi jak zatkane pory czy trądzik, 
• Gift Of Nature Aktywny peeling enzymatyczny do cery pięknej, choć wymagającej, wzbogacony roślinnym enzymem z papai o właściwościach oczyszczających i antyoksydacyjnych. 

Co ciekawe, kwas PHA wykorzystywany jest nie tylko w preparatach do pielęgnacji twarzy, ale też innych obszarów ciała. Przykładem jest między innymi Eveline Cosmetics NAIL THERAPY utwardzające serum do paznokci MED+ do kompleksowej pielęgnacji zniszczonej płytki paznokciowej.

Kwasy PHA – z czym nie łączyć? 

Kwasy PHA charakteryzują się niskim potencjałem drażniącym i bardzo rzadko wywołują skutki uboczne. Subtelnie usuwają zanieczyszczenia znajdujące się na skórze i stopniowo poprawiają jej kondycję. Niemniej w dalszym ciągu jest to kwas, dlatego zaleca się, by wprowadzać go do swojej pielęgnacji z umiarem, a także bacznie przyglądać się reakcjom skóry.  

Z czym nie łączyć kwasów PHA? W tym zakresie nie ma jednoznacznych wskazań. Kwasy PHA to substancja, która świetnie współgra z innymi składnikami aktywnymi, również z innymi kwasami, które działając synergistycznie, dają jeszcze lepsze efekty. Jeśli jednak dopiero zaczynasz przygodę z kwasami postaw na jeden rodzaj i wybierz niskie stężenie, aby przyzwyczaić skórę do działania składnika. W przypadku cery bardzo wrażliwej poleca się wykonanie testu płatkowego. 

Przeciwwskazaniem do stosowania kwasu PHA są ponadto: 

• otwarte rany, 
• ciężka postać trądziku pospolitego, 
• czynna infekcja bakteryjna, wirusowa lub grzybicza, 
• nowotwory skóry. 

Ciężarne i matki karmiące piersią powinny skonsultować wprowadzenie kwasów ze swoim lekarzem. 

Podsumowanie 

A są bezpiecznym i skutecznym składnikiem stosowanym w kosmetykach do pielęgnacji skóry, ale nie tylko. Działają poprzez delikatne złuszczanie naskórka, wygładzając skórę, redukując zmarszczki i przebarwienia. Ze względu na swoją większą cząsteczkę są łagodniejsze i lepiej tolerowane przez osoby o wrażliwej klinicznie skórze. Dodatkowo kwasy PHA wykazują właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne, co przyczynia się do poprawy kondycji skóry i niwelowania dokuczliwych objawów. 

Źródła:

1. M. Warowna, B. Kręcisz, A. Sobolewska-Samorek, A. Hordyjewska, Rola i działanie kwasu laktobionowego w przebiegu wybranych chorób skórnych, http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/01/ke2018.6-3.pdf [dostęp 03.07.2023 r.] 
2. S. Stasiorowska, I. Rodak, Chemoeksfoliacja w gabinecie kosmetologicznym, http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2020/04/ke2020.1-3.pdf [dostęp 03.07.2023] 
3. M. Ząbczyńska, M. Jurzak, Zastosowanie hydroksykwasów w kosmetologii, https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/814/Zabczynska_Jurzak_Zastosowanie_hydroksykwasow_w_kosmetologii_2012.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp 03.07.2023 r.] 
4. Audina, M.: A review on anti-aging properties of polyhydroxy acid, World Journal of Pharmaceutical Research 10: 137-141, http://repository.ubaya.ac.id/38988/ [dostęp 03.07.2023 r.]