Zabawy sensoryczne – czym są i jaki jest ich cel?

Zabawy sensoryczne cieszą się bardzo dużą popularnością i zainteresowaniem rodziców dzieci w każdym wieku. Czym są i jakie korzyści mogą przynieść? Przeczytaj nasz artykuł, w którym znajdziesz odpowiedzi na te pytania oraz poznasz propozycje codziennych aktywności dla swoich pociech.

Co to są zabawy sensoryczne?

Zabawy sensoryczne to rodzaj aktywności dostarczający różnorodnych bodźców pobudzających i rozwijających zmysły. Wbrew pozorom czynności nie muszą być skomplikowane ani trudne do zorganizowania. Specjalne akcesoria dla dziecka przeznaczone do integracji sensorycznej, choć bardzo pomocne, również nie są niezbędne. Z powodzeniem można wykorzystywać codziennie używane przedmioty, które każdy ma w swoim domu, a zabawy wprowadzić w dowolnym momencie.

Do niedawna zabawy sensoryczne traktowano wyłącznie jako element terapii prowadzonej u dzieci z różnego rodzaju problemami behawioralnymi czy nieprawidłowościami w rozwoju. Obecnie wiadomo już, że przynoszą wiele korzyści również w pełni zdrowym i prawidłowo rozwijającym się maluchom, dlatego poleca się je wszystkim dzieciom już od najmłodszych lat.

Zabawy sensoryczne – cele

Celem zabaw sensorycznych jest nie tylko zapewnienie dziecku rozrywki, ale przede wszystkim dostarczenie bodźców wpływających na rozwój zmysłów, z których maluch korzysta każdego dnia.

• Dzięki nim dziecko nauczy się świadomie reagować na różnorodne bodźce,
• Zabawy sensoryczne wspomagają też prawidłowy rozwój układu nerwowego oraz funkcji motorycznych,
• Stymulują percepcję wzrokową, słuchową i dotykową,
• Zabawy prowadzone w grupie są świetnym sposobem na naukę komunikacji, rozwiązywania problemów i pracy zespołowej,
• Dodatkowo mogą być pomocne, kiedy maluch potrzebuje wyciszenia lub ma problemy z utrzymaniem koncentracji i skupienia.

Zabawy sensoryczne – cele

Celem zabaw sensorycznych jest nie tylko zapewnienie dziecku rozrywki, ale przede wszystkim dostarczenie bodźców wpływających na rozwój zmysłów, z których maluch korzysta każdego dnia.

• Dzięki nim dziecko nauczy się świadomie reagować na różnorodne bodźce,
• Zabawy sensoryczne wspomagają też prawidłowy rozwój układu nerwowego oraz funkcji motorycznych,
• Stymulują percepcję wzrokową, słuchową i dotykową,
• Zabawy prowadzone w grupie są świetnym sposobem na naukę komunikacji, rozwiązywania problemów i pracy zespołowej,
• Dodatkowo mogą być pomocne, kiedy maluch potrzebuje wyciszenia lub ma problemy z utrzymaniem koncentracji i skupienia.

Domowe zabawy sensoryczne

Zabawy sensoryczne możesz bez problemu zorganizować dziecku w warunkach domowych. To dużo prostsze niż mogłoby się wydawać. Dedykowane zabawki dla dzieci przeznaczone do integracji sensorycznej są wprawdzie bardzo pomocne, ale również wiele przedmiotów czy produktów spożywczych, które masz już w domu, świetnie sprawdzi się do pobudzania dziecięcych zmysłów. Wykorzystaj np. wodę, mąkę, kasze i ryż, domową masę solną, ciastolinę lub folię bąbelkową.

• Jedną z najlepszych, domowych zabaw sensorycznych jest przygotowywanie posiłków. Może to być bardzo wartościowe zwłaszcza u niejadków. Umożliwienie maluchowi samodzielnego „zbadania” danego produktu, jego struktury, konsystencji i temperatury sprawia, że poznaje i oswaja jedzenie. Rozumie, że nie musi się go obawiać i z czasem chętniej zacznie próbować nowych potraw,
• Zabawa jedzeniem, jak również inne domowe formy aktywności, mają jedną wadę – generują dużo bałaganu. Jednak sprzątanie również może być świetnym sposobem aktywizacji i rozwoju sensorycznego dziecka, oczywiście w ramach możliwości dopasowanych do wieku i stopnia rozwoju. Zgarnianie rozsypanego ryżu, wycieranie rozlanego płynu, wrzucanie zabawek do kosza czy podawanie rodzicowi brudnych naczyń i sztućców, pozytywnie wpływa na zmysły, motorykę i rozwój dziecka. Jednocześnie utrwala dobre nawyki.

Szukasz pomysłów na zabawy sensoryczne w domu? Poznaj 5 ciekawych inspiracji.

1. Zabawa piaskiem kinetycznym. Ugniatanie, przesypywanie, przesiewanie, budowanie niewielkich budowli z jego wykorzystaniem to świetny sposób na rozwój percepcji dotykowej. Piasek kinetyczny możesz kupić w sklepie lub przygotować go samodzielnie przez wymieszanie mąki kukurydzianej z olejem spożywczym,
2. Do rozwoju sensorycznego świetnie sprawdzą się grzechotki i gryzaki dla dzieci. Możesz zaproponować dziecku np. silikonowy gryzak sensoryczny mała tęczowa wieża Jellystone Designs, który będzie wspierał rozwój malucha, rozwijał jego wyobraźnię przestrzenną, a jednocześnie koił ból dziąseł towarzyszący ząbkowaniu. Jako domowa grzechotka dobrze sprawdzi się natomiast słoik lub plastikowy pojemnik wypełniony suchym makronem w różnych kształtach. Możesz pozwolić maluchowi na zabawę i poznawanie różnorodnych struktur, a starsze dzieci zachęcać, np. do nawlekania makaronów na nitkę i tworzenia naszyjników,
3. W zabawach sensorycznych wykorzystuj też różnego rodzaju klocki i piłeczki.Miękkie klocki sensoryczne Canpol Babies wykonane z miękkiego i bezpiecznego tworzywa wspierają rozwój motoryczny, ucząc prawidłowego chwytania i łączenia przedmiotów. Z kolei miękkie piłeczki sensoryczne Canpol Babies ze względu na zróżnicowane faktury dostarczają wrażeń czuciowych i wspierają naukę chwytania przedmiotów,
4. Jeśli Twój maluch uwielbia książeczki, zaproponuj mu te, które jednocześnie dostarczają wrażeń sensorycznych. Świetnym przykładem jest Dotykam poznaję, Gensler Anna, Wiśniewska Joanna, czyli książeczka pełna różnorodnych kształtów i faktur sprzyjających aktywizacji malucha. Poprzez głaskanie leśnych zwierząt umieszczonych na kolejnych stronach książki dziecko rozwija zmysł dotyku. Rozbudza się również jego ciekawość świata,
5. Dla najmłodszych dzieci świetnie sprawdzają się maty edukacyjne z funkcjami sensorycznymi. Sensoryczna mata edukacyjna dla niemowląt Canpol Babies Sensory Toys jest pełna elementów przyciągających uwagę malucha i sprzyjających rozwojowi psychomotorycznemu. Podczas podróży dobrze sprawdzi się natomiast kontrastowa karuzela podróżna z klamrą Canpol babies Sensory Toys, która umili dziecku czas i pozwoli produktywnie go wykorzystać.

Zabawy sensoryczne na dworze

Zabawy sensoryczne organizuj również na zewnątrz, zwłaszcza wiosną i latem.

• Bardzo dobrymi, a jednocześnie prostymi sposobami na zaangażowanie malucha i poprawę jego rozwoju sensorycznego jest m.in. zachęcanie do łapania wypuszczanych przez rodzica baniek mydlanych lub wyławiania ulubionych zabawek z miski wypełnionej wodą i pianą,
• Od czasu do czasu pozwól dziecku na zabawę w piaskownicy oraz bieganie boso po trawie,
• Zabawy sensoryczne możesz wprowadzać też podczas spacerów. Zachęcaj dziecko do omijania przeszkód, takich jak wystające korzenie czy gałęzie, a także do rzucania patykami, kamykami lub zbierania liści i szyszek,
• Dobrze sprawdza się również zabawa w chowanego czy poszukiwanie skarbów. Wystarczy, że ukryjesz jedną z ulubionych zabawek dziecka i pozwolisz mu na samodzielnie eksplorowanie terenu w czasie poszukiwań.

Podsumowanie

Zabawy sensoryczne mają na celu wspomaganie prawidłowego rozwoju zmysłów, układu nerwowego i funkcji motorycznych dziecka. Wprowadzaj je już od najmłodszych lat. Wbrew pozorom wcale nie muszą być skomplikowane i możesz używać do nich wiele akcesoriów czy produktów codziennego użytku. Świetnie sprawdzają się m.in. domowe masy solne lub ciastoliny. Wykorzystuj też zabawy jedzeniem czy niektórymi suchymi produktami (np. makaronem, ryżem, czy grochem). Możesz także zaproponować dziecku różnego rodzaju grzechotki, klocki, piłeczki oraz książeczki sensoryczne, obserwując, która forma zabawy najbardziej mu odpowiada i sprzyja prawidłowemu rozwojowi.

Źródła:

1. Sensory Play: 20 Great Activities for Your Toddler or Preschooler https://www.healthline.com/health/childrens-health/sensory-play [dostęp: 09.05.2023]
2. Exploring the Benefits of Sensory Play for Children, [dostęp: 09.05.2023]
3. What Is Sensory Play? The Benefits for Your Child and Sensory Play Ideas https://health.clevelandclinic.org/benefits-of-sensory-play-ideas/ [dostęp: 09.05.2023]
4. Meszyńska M., Co to są zabawy sensoryczne? Aktywności, które pobudzają dziecięce zmysły i dbają o harmonijny rozwój. Propozycje zabaw i zabawek,[dostęp: 09.05.2023]
5. Radziszowska A., Zabawy sensoryczne dla najmłodszych. 15 pomysłów, które stymulują rozwój zmysłów https://dziecisawazne.pl/15-zabaw-sensorycznych-dla-maluszkow/ [dostęp: 09.05.2023]