Jak bezpiecznie wyciągnąć kleszcza? Sposoby na usunięcie kleszcza

Właściwe wyciągnięcie kleszcza może zapobiegać potencjalnym konsekwencjom dla zdrowia. W artykule przeanalizujemy metody, dostępne narzędzia i kroki, które należy podjąć, by usunąć kleszcza w sposób bezpieczny i skuteczny. Opiszemy również najczęstsze błędy podczas usuwania pasożyta. 

Czym są i jak gryzą kleszcze?

Kleszcz to niewielki pajęczak należący do tej samej grupy co roztocza. Charakteryzuje się wysoką zdolnością adaptacyjną i budową umożliwiającą żerowanie na swoim żywicielu – człowieku lub zwierzęciu, nawet do dwóch tygodni. Osiem odnóży zakończonych pazurkami pozwala utrzymać się i przemieszczać na skórze w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca do przytwierdzenia. Zazwyczaj wybiera tkanki miękkie, cienkie i dobrze ukrwione, takie jak zgięcia pod kolanami i zgięcia łokci, pachwiny, pachy, obszar za uszami i szyja.  

• Kleszcz wcina się w skórę za pomocą aparatu gębowego zakończonego kolcami, którymi przebija skórę, tworząc rynienkę, przez którą wprowadza do ciała ofiary miejscowy środek znieczulający, przez co ugryzienie jest niemal niewyczuwalne. 
• W ślinie kleszcza znajduje się również substancja rozrzedzająca krew, co ułatwia mu jej zasysanie. Co ciekawe, ciało kleszcza podczas żerowania może zwiększyć swoją objętość nawet 200 razy. 
• Proces kleszczenia może trwać kilka godzin, podczas których pasożyt przenosi się po powierzchni skóry, szukając odpowiedniego miejsca. 
• Ponieważ kleszcze mogą być nosicielami groźnych patogenów wywołujących choroby odkleszczowe, kluczowe jest jak najszybsze zlokalizowanie pajęczaka i usunięcie go z powierzchni skóry. Co ważne, zainfekowane chorobą mogą być nie tylko dorosłe osobniki, ale również nimfy. 

W celu zminimalizowania ryzyka ugryzienia, przed planowaną aktywnością zabezpiecz skórę specjalnymi środkami na kleszcze, które odstraszą pasożyta, a po każdej wycieczce czy pikniku dokładnie obejrzyj swoje ciało. Warto również zaopatrzyć się w podręczne produkty na ukąszenia owadów, które ułatwią natychmiastową interwencję. Jeśli zauważysz na swoim ciele kleszcza, nie musisz od razu korzystać z pomocy lekarza. W wielu przypadkach można z powodzeniem usunąć pasożyta samodzielnie, przy użyciu odpowiednich narzędzi. 

Czym wyciągnąć kleszcza?

Wyciąganie kleszcza wymaga precyzji, dlatego absolutnie wykluczone są próby wyrywania go palcami czy paznokciami. W sytuacji, gdy masz do pasożyta słaby dostęp, poproś o pomoc bliską osobę, jednak w dalszym ciągu niezbędne będą właściwe akcesoria, aby nie wyrządzić sobie więcej szkody. 

Czym skutecznie wyciągnąć kleszcza? Do wyboru masz między innymi: 

• Pęsetę – jedno z najczęściej wybieranych narzędzi. Pęseta powinna być profilowana, dobrze leżeć w dłoni i nie ślizgać się, dzięki czemu dobrze złapie kleszcza tuż przy samej skórze. Wypróbuj np. Intervion pęseta srebrną prostą, wykonaną z wysokiej jakości stali nierdzewnej, 
• Kleszczkartę – dzięki specjalnej lupie powiększającej umożliwia wyciągnięcie dorosłego kleszcza, ale też nimfy. Sprawdź BROS kartę do usuwania kleszczy z dwoma rodzajami nacięcia, do stosowania u ludzi i zwierząt, 
• Pompkę odsysającą – sprawdzi się w początkowym okresie wszczepienia się kleszcza. Przyrząd do usuwania kleszczy Sanity Kleszcz Out skutecznie wysysa kleszcza z ciała. Produkt jest przeznaczony także do usuwania jadu po ukąszeniach, 
• Lasso – zakończone pętelką, którą należy umieścić wokół pasożyta i trzymając przyrząd prostopadle do skóry, wyciągnąć kleszcza w dowolnym kierunku. 

W sprzedaży dostępne są również zestawy do usuwania kleszczy, które są propozycją, idealną na wyjazdy, ale też jako uzupełnienie domowej apteczki. Ciekawą opcją jest Controly pierwsza pomoc przy ukąszeniu kleszcza w praktycznym opakowaniu zawierającym między innymi wacik nasączony alkoholem do dezynfekcji, plastry w trzech rozmiarach i pęsetę ze specjalnie wyprofilowaną końcówką. Sprawdź również Kick The Tick Expert zestaw do usuwania kleszczy z preparatem do zamrażania kleszcza, przyrządem do usunięcia go ze skóry i próbówką.

Jak wyjąć kleszcza domowym sposobem? 

Odpowiednie usunięcie kleszcza jest kluczowe, aby zapobiec potencjalnym konsekwencjom związanym z zakażeniem. Na temat wyciągania pajęczaka krąży wiele mitów, a jednym z najczęściej powtarzanych jest posmarowanie go olejem, alkoholem czy benzyną. Taka praktyka spowoduje ślinotok kleszcza wywołany zatkanymi tchawkami, wskutek czego wstrzyknie jeszcze większą ilość materiału zakaźnego. Niedopuszczalne jest również przypalanie kleszcza czy wyciąganie go ruchem obrotowym. Jak zatem zrobić to poprawni 

• Załóż rękawiczki ochronne. 
• Złap wybranym narzędziem kleszcza, możliwie jak najbliżej skóry. Staraj się uniknąć ściskania brzucha pasożyta, ponieważ może to spowodować wypchnięcie płynów ustrojowych. 
• Energicznym, jednostajnym ruchem wyciągnij kleszcza prostopadle do powierzchni skóry. 
• Po usunięciu dokładnie sprawdź, czy nie pozostały żadne fragmenty w skórze. Jeśli zauważysz jakiekolwiek resztki, spróbuj je delikatnie usunąć za pomocą pęsety. 
• Zdezynfekuj miejsce ukąszenia środkiem antyseptycznym, by zapobiec infekcji i zapaleniu w miejscu ukąszenia.

Przeczytaj, jak wyciągnąć kleszcza psu? 

Jak wyjąć resztki kleszcza? 

Po wyjęciu kleszcza zauważasz pozostałe fragmenty w miejscu wgryzienia? Nie ma powodów do paniki, ponieważ zostaną naturalnie usunięte z ciała. Niewielkie części odnóży lub główki nie zwiększają ryzyka zakażenia chorobami przenoszonymi przez kleszcze, jednak mogą wywołać miejscowy stan zapalny. Spróbuj usunąć pozostałości pęsetą lub jałową igłą. W przypadku, gdy pod skórą została większa część pasożyta, zaleca się wizytę u lekarza, który za pomocą odpowiednich narzędzi wyjmie resztki kleszcza, zdezynfekuje i zabezpieczy miejsce ukąszenia. 

Zobacz też, Octenisept żel na rany. 

Co zrobić po wyjęciu kleszcza? 

Po usunięciu kleszcza przez kilka dni obserwuj miejsce wgryzienia. Naturalnym objawem jest delikatne zaczerwienienie, jednak nie powinno mieć więcej niż kilka milimetrów i musi samoistnie zniknąć. Jeśli po kilku dniach rumień zacznie się powiększać (tzw. rumień wędrujący, charakterystyczny dla boreliozy), a ponadto zauważasz inne dolegliwości, takie jak gorączka, ból głowy, stawów i mięśni czy wysypka, pilnie zgłoś się do lekarza. Symptomy te mogą oznaczać, że doszło do zakażenia. Wczesna diagnoza i leczenie są kluczowe dla skutecznego zarządzania chorobami przenoszonymi przez kleszcze. 

Jak usunąć kleszcza? Podsumowanie 

Skuteczne usuwanie kleszcza jest kluczowe dla zminimalizowania ryzyka zakażenia i powikłań. Ważne jest, aby wyciągać pasożyta za pomocą pęsety lub specjalnego narzędzia, unikając jednocześnie jego uszkodzenia. Po usunięciu należy dokładnie oczyścić ranę i obserwować ewentualne objawy, a w przypadku niepokojących symptomów jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Pamiętaj, że niezwykle istotna w zapobieganiu ukąszeniom jest profilaktyka – stosowanie środków odstraszających i regularne kontrole ciała po powrocie ze spaceru. 

Źródła:

1. P. Stefanoff, M. Rosińska, A. Zieliński, Epidemiologia chorób przenoszonych przez kleszcze w Polsce [dostęp 03.07.2023 r.] 
2. Akademia zdrowie, Kleszcze rodzą się niewinne, https://journals.pan.pl/Content/112151/PDF-MASTER/004-011%20borelioza_pol.pdf [dostęp 03.07.2023 r.] 
3. Kleszcze, https://www.gov.pl/web/psse-jarocin/kleszcze [dostęp 03.07.2023 r.]