Dieta lekkostrawna dla seniora - przykładowe menu i przepisy na lekkostrawne dania dla osoby starszej
Dietę lekkostrawną stosuje się u seniorów, którzy wymagają ułatwienia pracy przewodu pokarmowego. Dowiedz się, jakie są najważniejsze zasady tego sposobu żywienia!
Spis treści
Dieta lekkostrawna znajduje zastosowanie u osób starszych, a szczególnie w przypadku występowania zaburzeń pracy przewodu pokarmowego. Może być korzystna również w przebiegu wielu innych schorzeń lub stanów obciążających organizm, np. nowotworów, infekcji czy w okresie rekonwalescencji po operacjach. W artykule przedstawiamy najważniejsze zalecenia i wskazówki dotyczące diety lekkostrawnej dla seniora – sprawdź!
Zasady diety lekkostrawnej dla seniora
Dieta lekkostrawna(inaczej nazywana łatwostrawną) polega na żywieniu w sposób, który nie obciąża nadmiernie przewodu pokarmowego. Wbrew powszechnej opinii nie jest to metoda na odchudzanie ani na długoterminową profilaktykę chorób. Z diety eliminuje się w wiele z produktów uznawanych za zdrową żywność albo superfoods (np. orzechy, pieczywo pełnoziarniste, nasiona roślin strączkowych, wiele rodzajów owoców i warzyw). Choć mają wysoką wartość odżywczą, ich trawienie wymaga prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego.
Zapytajmy także, jak długo (do jakiego momentu) kierowanie się opisanymi regułami znajduje uzasadnienie. Jakie są najważniejsze zasady tego sposobu żywienia?
- W praktyce oznacza eliminowanie z jadłospisu artykułów o wysokiej zawartości błonnika (i podawanie tego składnika w postaci produktów łatwiejszych do trawienia, np. po ugotowaniu, zmieleniu, zmiksowaniu),
- Ważne jest również unikanie pokarmów bogatych w tłuszcz i wzdymających,
- Oprócz tego wyklucza się żywność silnie stymulującą wydzielanie soku żołądkowego.
- Pracę przewodu pokarmowego ułatwia się, ograniczając wielkość jednorazowo konsumowanych porcji.
- W ciągu dnia zaleca się spożywać od 4 do 6 małych posiłków opartych na produktach zalecanych (ich listę znajdziesz w tabeli poniżej),
- Jeść należy regularnie, co mniej więcej 2-3 godziny,
- Ostatni posiłek najlepiej zaplanować na czas około 2-3 godzin przed snem.
Produkty w diecie lekkostrawnej dla seniora
Skoncentrujmy się teraz na tym, jakie produkty powinny wchodzić w skład diety lekkostrawnej dla osoby starszej. Szczegółową listę artykułów, z których warto przygotowywać posiłki odpowiednie do tego sposobu żywienia, przedstawiliśmy poniżej.
Rodzaj produktu | Produkty zalecane | Jak przygotować? |
| Owoce | Jabłka, morele, brzoskwinie, owoce jagodowe bez pestek, banany | Dojrzałe, w postaci gotowanej, pieczonej lub przetartej |
Warzywa | Cukinia, dynia, marchew, pietruszka, seler, pomidory bez skórki i pestek, ziemniaki, szpinak, buraki | W postaci gotowanej w wodzie lub na parze, rozdrobnionej albo przetartej; w ograniczonych ilościach można podawać na surowo w formie bardzo drobno startej |
Produkty zbożowe | Pieczywo pszenne jasne, sucharki, mąka pszenna, drobne kasze (np. jaglana, manna, jęczmienna, kuskus, bulgur), komosa ryżowa (np. komosa ryżowa Natur Planet), biały ryż, drobne makarony jasne, płatki owsiane, ryżowe, jaglane | - |
Produkty mleczne | Mleko o zawartości tłuszczu do 2%, jogurt naturalny, kefir, maślanka, zsiadłe mleko, twaróg chudy albo półtłusty | - |
Mięso i ryby | Drób (kurczak, indyk), królik, cielęcina, chude części wołowiny i wieprzowiny, chude ryby (np. dorsz, sola, mintaj) | Spożywane w postaci gotowanej w wodzie czy na parze lub pieczonej, np. w pergaminie |
Jaja | Białko i żółtko jaja kurzego | Żółtka spożywane w umiarkowanej ilości; jaja przygotowane w postaci gotowanej (najlepiej na miękko lub półtwardo), jajecznicy, omletu lub jako dodatek do potraw (np. ciast) |
Tłuszcze | Oleje i oliwy (np. rzepakowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek); w ograniczonych ilościach można stosować również olej kokosowy (np. olej kokosowy nierafinowany Natur Planet Virgin Coconut Oil) oraz masło | Najlepiej dodawane na koniec, bez poddawania obróbce termicznej; należy unikać orzechów i nasion (są ciężkostrawne ze względu na dużą zawartość błonnika) |
Napoje | Woda niegazowana, słaba herbata, łagodne napary ziołowe, kawa zbożowa, soki owocowe (warto rozcieńczać je wodą przed podaniem), słaba kawa naturalna | - |
Przyprawy | Zioła: pietruszka, koperek, tymianek, rozmaryn, majeranek, bazylia, lubczyk, wanilia, cynamon, sok z cytryny; sól w ograniczonych ilościach | - |
Desery | Kisiel, musy, galaretki, biszkopty i ciasta biszkoptowe, ciasta drożdżowe | Podawane ciasta powinny być przygotowane z ograniczeniem dodatku tłuszczu, bez kremów. Cukier i miód można wykorzystywać w posiłkach dla osób na diecie lekkostrawnej, jednak w przypadku problemów z gospodarką węglowodanową (np. występowaniem cukrzycy) lepiej zastąpić go innymi produktami słodzącymi, stosowanymi tylko w niewielkiej ilości (np. ksylitolem fińskim Natur Life) |
Sprawdź popularne kategorie
Dieta lekkostrawna dla seniora – jakie przepisy wybierać?
Sposób obróbki termicznej potraw w diecie lekkostrawnej dla osób starszych ma równie ważne znaczenie, jak sam wybór produktów. Pamiętaj, by przygotowywać produkty metodą gotowania w wodzie lub na parze. Możesz stosować również technikę duszenia bez wcześniejszego obsmażania oraz pieczenia (np. w pergaminie lub naczyniu ceramicznym). Potrawy smażone, a także dania wykorzystujące produkty wędzone i peklowane są przeciwwskazane.
Wybierając przepisy, z których przygotowujemy posiłki dla seniora, zadbaj o urozmaicenie serwowanych produktów. To jeden ze sposobów na to, by zapewnić organizmowi całą gamę potrzebnych składników odżywczych w wystarczających ilościach.
Dowiedz się również, jak radzić sobie z brakiem apetytu u seniora.
Jadłospis w diecie lekkostrawnej dla osoby starszej
Jak wygląda dieta dla seniora w wersji lekkostrawnej? Poniższy przykładowy jadłospis może stanowić podpowiedź, jak opisane wyżej zalecenia i wskazówki wykorzystać w praktyce.
- Śniadanie: pieczywo pszenne jasne z półtłustym twarogiem i miodem (np. miodem nektarowym wielokwiatowym z propolisem GAL) oraz pieczone jabłko.
- II śniadanie: jogurt naturalny zmiksowany z owocami (np. bananem, dojrzałą brzoskwinią lub morelą obraną ze skórki).
- Obiad: risotto na wywarze warzywnym ze startą cukinią i ugotowaną piersią z kurczaka, przyprawione ziołami (np. bazylią) i skropione oliwą z oliwek.
- Podwieczorek: kasza manna na mleku półtłustym, podana z przetartymi owocami jagodowymi (np. malinami, truskawkami, borówkami).
- Kolacja: ryba (np. dorsz, mintaj, sola) gotowana na parze lub pieczona z warzywami (np. dynią, marchwią, korzeniem pietruszki, selerem), skropiona oliwą z oliwek i sokiem z cytryny, podana z kaszą kuskus (np. ekologiczną Kaszą Kuskus Biolife) lub bulgurem (np. ekologiczną kaszą Bulgur).
Sprawdź również, jak wykonywać ćwiczenia dla seniorów w domu.
Co warto pamiętać o diecie lekkostrawnej dla seniora? Podsumowanie
Powyżej przedstawiliśmy ogólne reguły diety lekkostrawnej, którą u seniorów wykorzystuje się przede wszystkim w przypadku potrzeby odciążenia przewodu pokarmowego. W sytuacji, gdy jest ona stosowana długoterminowo lub u danej osoby występują poważne choroby (np. cukrzyca, schorzenia nerek), popracuj nad dostosowaniem niektórych z opisanych zasad do stanu zdrowia i indywidualnej tolerancji. W takiej ocenie pomoże wykwalifikowany dietetyk.
Źródła:
- Nagel P., Dieta lekkostrawna, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-lekkostrawna-2/ [dostęp 13.04.2023 r.]
- Jarosz M., Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób w wieku starszym, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/seniorzy/piramida-zdrowego-zywienia-i-aktywnosci-fizycznej-dla-osob-w-wieku-starszym-4/ [dostęp 13.04.2023 r.]
- Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Białymstoku, Klasyfikacja Diet i Wskazania do Ich Stosowania, https://www.zozmswia.bialystok.pl/resource/286/255/Klasyfikacja+diet+i+wskazania+do+ich+stosowania.pdf [dostęp04.2023 r.]
