Jak oduczyć dziecko smoczka? Sposoby na „odsmoczkowanie” dziecka

Dla wielu niemowląt smoczek jest źródłem ukojenia, rutynowym sposobem na zasypianie, a także gadżetem pomagającym zaspokoić naturalny instynkt ssania. Jednak przychodzi moment, kiedy maluch musi pożegnać się ze swoim „przyjacielem”. Proces odzwyczajania dziecka od smoczka może zająć trochę czasu i wymaga cierpliwości. Podpowiadamy, jak oduczyć dziecko smoczka. 

Jak oduczyć dziecko smoczka? 

Noworodki posiadają naturalny odruch ssania, który pojawia się już w życiu płodowym. Instynktowne zachowanie ułatwia późniejsze karmienie piersią. W sytuacji, gdy dziecko wykazuje silną potrzebę ssania dobrym rozwiązaniem są smoczki dla dzieci. Akcesoria stanowią niezastąpiony gadżet zapewniający poczucie bezpieczeństwa, ułatwiający wyciszenie i uspokojenie przed snem. Dotyczy to zwłaszcza przypadków high need baby, czyli dzieci o wysokich potrzebach wymagających dużo więcej uwagi i bliskości. Smoczek zapobiega ponadto nawykowi ssania kciuka prowadzącego do problemów ze zgryzem.  

Sprawdź smoczki do butelek. 

Aby smoczek właściwie spełniał swoje zadanie, powinny być spełnione określone warunki.  

• Przede wszystkim należy pamiętać, że u dzieci karmionych piersią smoczek nie powinien być wprowadzany wcześniej niż przed upływem 4. tygodnia życia, ponieważ maluch musi najpierw nauczyć się samodzielnie ssać matczyną pierś.  
• Po drugie, smoczek musi być dostosowany do wieku malucha i wyposażony w specjalne otwory do oddychania umieszczone na osłonie.  
• Istotna jest również kwestia częstotliwości podawania dziecku smoczka. Sięganie po smoczek w sytuacji, gdy dziecko oczekuje karmienia, może zakłócić naturalny rytm ssania i karmienia, a to z kolei doprowadzi do problemów z laktacją lub innych trudności.  

Ciekawą propozycją są tzw. smoczki dynamiczne zbudowane z wielowarstwowego silikonu, które swoim kształtem przypominają brodawkę kobiecej piersi, dzięki czemu nie zakłócają umiejętności ssania pokarmu z piersi mamy.e zaburzają też oddychania, a ponadto wspierają prawidłowy rozwój jamy ustnej.  

Smoczkami dynamicznymi są między innymi Lovi, smoczek silikonowy dynamiczny Wild Soul Boyl 6-18m oraz Lovi Botanic Boy, smoczek silikonowy dynamiczny, powyżej 18 miesiąca życia. 

Pomimo wielu korzyści płynących z obecności silikonowego „przyjaciela”, pediatrzy zgodnie twierdzą, że w pewnym momencie odstawienie smoczka jest niezbędne.  

• Specjaliści wskazują między innymi na możliwość negatywnego wpływu na zęby i zgryz malucha, które wzrasta po ukończeniu przez malca pierwszego roku życia.  
• Nie bez znaczenia jest również fakt, że dziecko, które nieustannie ma w buzi smoczek, odzywa się mniej chętnie, co może skutkować niewyraźną mową.  
• Im starszy maluch, tym silniejsze przywiązanie do małego „uspokajacza”, w związku z czym oduczenie dziecko smoczka będzie trudniejsze, a próbom „odsmoczkowania” nierzadko towarzyszą bunt i płacz. 

Jak oduczyć dziecko korzystania ze smoczka? Proces odstawiania smoczka może być emocjonalnie trudny zarówno dla malca, jak i rodziców. Warto podejść do tego z dużą empatią, wyrozumiałością i cierpliwością. Istnieje wiele metod pomocnych w odzwyczajaniu dziecka od smoczka, jednak tak naprawdę jest to bardzo indywidualna sprawa uzależniona od przyzwyczajeń malucha i rodziców. Niezależnie od sposobu kluczowym elementem jest konsekwencja i spokojne podejście.  

• Skuteczną strategią jest stopniowe odstawianie. Zacznij od ograniczenia korzystania ze smoczka w ciągu dnia, kiedy łatwiej jest zorganizować smykowi absorbujące aktywności i odwrócić jego uwagę. Jeśli maluch zapomni o smoczku podczas zabawy lub spaceru, spróbuj odstawiać smoczek również podczas drzemek, w nocy, a następnie w momentach kryzysowych. Przeczytaj, jak nauczyć dziecko samodzielnego zasypiania. 
• Inna metodą polecaną przez mamy jest odcięcie małego fragmentu smoczka, w efekcie czego powstanie mała dziurka. Gdy wieczorem maluch sięgnie po smoczek, poczuje, że jest on nieco inny. Następnego dnia rano powtórz ten proces, odcinając kolejny kawałek smoczka. Takie stopniowe zmiany mogą sprawić, że smoczek przestanie odpowiadać dziecku i samo z niego zrezygnuje. 
• Okres wyrzynania się zębów jest naturalnym etapem rozwoju dziecka, a ssanie smoczka pomaga malcowi łagodzić nieprzyjemne dolegliwości w jamie ustnej. Zamiast smoczka można jednak wypróbować specjalne gryzaki o różnorodnych kształtach i fakturach, np. BabyOno, gryzak elastyczny dla niemowląt z materiału o pofałdowanej strukturze masującej dziąsła oraz Babyono gryzak silikonowy Ortho różowy, który delikatnie masuje uwrażliwione dziąsła, a dzięki specjalnej konstrukcji może być używany jako wzbudzająca ciekawość zabawka sensoryczna. B.Box, gryzak silikonowy, ocean breeze wyposażono natomiast w specjalny podajnik pomocny w higienicznym wprowadzaniu do diety malucha produktów stałych. 
• Jedną z metod na „odsmoczkowanie” starszego dziecka jest uroczyste pożegnanie silikonowego przyjaciela. W Internecie można znaleźć wiele kreatywnych pomysłów, takich jak zainscenizowana płatność smoczkiem za nową zabawkę, czy oficjalne przekazanie smoczka innemu maluchowi, który go bardziej potrzebuje. Ostatnio natknęłam się na ciekawy filmik, w którym smoczek został przyczepiony do balonika wypełnionego helem i wypuszczony w powietrze przez samego malucha. Aby uczcić pożegnanie, warto zorganizować sobie wspólne atrakcje, np. wycieczkę w ulubione miejsce malca lub wyjście na lody. 

Odstawienie smoczka jest trudnym przeżyciem, na które maluch może reagować stresem, płaczem i rozdrażnieniem. Pomimo że jest to naturalny proces, wymaga cierpliwości i wsparcia ze strony opiekunów. W związku z tym należy obserwować dziecko, jego emocje, reakcje i zachowania, zapewnić mu poczucia bezpieczeństwa i wsparcie, dzięki czemu maluch łatwiej zaadaptuje się do nowej rzeczywistości. 

Kiedy odstawić smoczek? 

Podobnie jak w przypadku metod na „odsmoczkowanie” dziecka, tak i tu nie ma jednej złotej rady, która sprawdzi się w każdej sytuacji, jednak niektóre etapy w rozwoju malucha mogą ten proces ułatwić.  

• Pierwszy z nich występuje między 3. a 7. miesiącem życia, kiedy dziecko zaczyna przejawiać mniejsze zainteresowanie smoczkiem, ponieważ rozwija się, odkrywa nowe sposoby radzenia sobie z emocjami, zmniejsza się również naturalna potrzeba ssania. W tym okresie maluchy są ciekawskie, bardziej skłonne do eksploracji otoczenia, w efekcie łatwiej odwrócić ich uwagę od smoka.  
• Kolejna dobra okazja do podjęcia próby odstawienia smoczka to okolice pierwszych urodzin. W tym wieku dziecko rozwija się dynamicznie, stawia pierwsze kroki, staje się bardziej samodzielne, jest otwarte na nowe doświadczenia i zainteresowane otaczającym go światem. Jeśli dziecko jest przyzwyczajone do zasypiania ze smoczkiem, warto rozważyć wprowadzenie nowego, uspokajającego rytuału przed snem, np. czytanie ulubionej książeczki. 

Podejmując próbę odstawienia smoczka, warto być przygotowanym na ewentualne trudności i reagować na potrzeby dziecka z empatią i zrozumieniem. Proces może wspomóc zapewnienie maluchowi atrakcyjnych zajęć i więcej wspólnie spędzonego czasu. Również okoliczności powinny być jak najbardziej sprzyjające. Nie należy planować „odsmoczkowania” pociechy w trakcie przeprowadzki, adaptacji w żłobku czy nowym środowisku, choroby, a także podczas innych zmian życiowych, będących dodatkowym obciążeniem emocjonalnym. Warto natomiast wybrać moment, który zapewni maluchowi spokój, stabilność i poczucie bezpieczeństwa.  

Podsumowanie 

Najistotniejsza w procesie odzwyczajania dziecka od smoczka są konsekwencja i dostosowanie podejścia do jego indywidualnych potrzeb i charakteru. Nie można porównywać swojego dziecka z innymi, zawstydzać, ani komentować publicznie jego zachowania dotyczącego korzystania ze smoczka, ponieważ może to prowadzić do dodatkowego stresu podczas „odsmoczkowania”. Każdy maluch jest inny, dlatego nie ma uniwersalnej metody, która działałaby w każdym przypadku. Warto więc słuchać swojej pociechy i reagować na jej emocje z wyrozumiałością i cierpliwością.

Źródła:

1. Hauck F.R., Omojokun O.O., Siadaty M.S., Do pacifiers reduce the risk of sudden infant death syndrome? A meta-analysis. Pediatrics. 2005 Nov;116(5):e716-23. doi: 10.1542/peds.2004-2631. Epub 2005 Oct 10. PMID: 16216900., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16216900/ [dostęp 18.04.2024 r.]
2. Al Hariri A. A new technology for pacifier weaning: a thematic analysis, Front Pediatr. 2023 May 24;11:1161886. doi: 10.3389/fped.2023.1161886. PMID: 37292379; PMCID: PMC10244660., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37292379/ [dostęp 18.04.2024 r.]
3. Cinar D.N., The advantages and disadvantages of pacifier use, Contemp Nurse. 2004 Jul-Aug;17(1-2):109-12. doi: 10.5172/conu.17.1-2.109. PMID: 17929742., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17929742/ [dostęp 18.04.2024 r.]