Fototyp skóry – co to jest i jak sprawdzić?

Zastanawiałaś się kiedyś, dlaczego niektórzy przez cały rok mają bladą skórę i nawet krótki pobyt na intensywnym słońcu powoduje u nich podrażnienia, a inni opalają się równomiernie na brązowo i rzadko doświadczają poparzeń słonecznych? Odpowiada za to fototyp skóry. Podpowiadamy, co kryje się pod tym terminem i jak sprawdzić fototyp skóry. 

Fototyp skóry – co to jest? 

Fototyp skóry to indywidualna cecha określająca reakcję na promieniowanie ultrafioletowe, łatwość opalania i podatność na oparzenia.  

• Niski fototyp oznacza, że skóra łatwiej ulega podrażnieniom i oparzeniom, niż się opala. 
• Natomiast wysoki fototyp wiąże się z mniejszą tendencją do powstawania oparzeń słonecznych i możliwością wytworzenia równomiernej opalenizny.  
• Potocznie mówi się, że fototyp oznacza kolor i odcień skóry – im jaśniejsza, tym niższy fototyp i słabsza odporność na promieniowanie słoneczne.  

Fototyp skóry jest związany z ilością melaniny.  

• Jest to naturalny barwnik występujący w komórkach skóry odpowiadający za karnację. 
• Produkcja melaniny zwiększa się po ekspozycji na słońce – opalenizna to nic innego jak większa ilość barwnika w skórze.  
• Melanina pełni funkcje ochronne, dlatego osoby z naturalnie ciemniejszą karnacją (większą ilością melaniny) są często bardziej odporne na podrażnienia i poparzenia słoneczne niż osoby z jasną, bladą skórą.  

Koncepcję fototypów skóry po raz pierwszy wprowadził amerykański dermatolog Thomas Fitzpatrick w 1975 roku. Jej celem był dobór odpowiednich dawek promieniowania w leczeniu niektórych chorób dermatologicznych (tzw. fototerapia). Określenie fototypów skóry pozwalało na dobór terapeutycznych dawek promieniowania, które nie powodowały skutków ubocznych w postaci podrażnień i oparzeń.  

Fototyp skóry wg Fitzpatricka 

Autor koncepcji fototypów skóry Thomas Fitzpatrick opracował specjalną skalę opisującą poszczególne fototypy. Klasyfikacja uwzględnia nie tylko karnację, ale również kolor oczu i włosów. Według Fitzpatricka wyróżniamy 6 fototypów skóry. Charakterystykę każdego z nich przedstawiamy w poniższej tabeli.  

Fototyp skóry – jak to sprawdzić?

Swój fototyp skóry możesz określić, korzystając z klasyfikacji wg Fitzpatricka. Bardzo ważna będzie też samoobserwacja. Po jakim czasie przebywania na słońcu pojawiają się zaczerwienienia lub poparzenia? Czy Twoja skóra łatwo i równomiernie się opala? Odpowiedzi na te pytania pomogą Ci w ustaleniu, który fototyp najlepiej pasuje do Twojej skóry. 

Dlaczego warto znać swój fototyp skóry?  

• Dzięki temu łatwiej będzie Ci określić bezpieczny czas ekspozycji na słońce. 
• Lepiej zaplanujesz swoją pielęgnację i ochronę przeciwsłoneczną. 
• W przypadku chorób dermatologicznych możliwe będzie lepsze dopasowanie terapii. 
• Jeśli korzystasz z zabiegów medycyny estetycznej z wykorzystaniem lasera lub innego promieniowania, znajomość fototypu skóry ułatwi prawidłowy dobór parametrów. 

Pamiętaj jednak, że bez względu na to, jaki masz fototyp skóry, nadmierne opalanie nigdy nie jest zalecane. Wysoki fototyp nie powinien być usprawiedliwieniem dla niestosowania ochrony przeciwsłonecznej. Oczywiście im niższy fototyp, tym większe zagrożenia związane ze zbyt długą i częstą ekspozycją na promieniowanie, jednak nawet jeśli jesteś posiadaczką III lub IV fototypu, nie powinnaś przesadzać z kąpielami słonecznymi.  

Nadmierne opalanie jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworów skóry. Odpowiada także za przyspieszenie procesów starzenia. Mimo że opalona skóra jest często pożądana, warto pamiętać, że opalenizna to reakcja obronna. Zmarszczki, przebarwienia, utrata jędrności i elastyczności pojawią się szybciej, jeśli nie chronisz skóry przed słońcem.  

Kosmetyki do opalania i kremy przeciwsłoneczne powinny być stałym wyposażeniem Twojej kosmetyczki.  

• Im niższy fototyp, tym większą uwagę powinnaś przykładać do ochrony przeciwsłonecznej.  

• Wybieraj kremy z wysokim filtrem UV i pamiętaj o ich reaplikacji.  

• Stosuj je nawet w pochmurne dni, ponieważ część promieniowania przenika przez chmury. Sprawdź Suncare Dr.Max Sun Lotion SPF 50, Mleczko do opalania z wysokim filtrem UV, pantenolem i witaminą A. 

Co zrobić, kiedy dojdzie do poparzeń lub podrażnień słonecznych? Koniecznie zadbaj o nawilżenie i odżywienie. Natural Face Dr.Max odżywczy krem do twarzy dobrze sprawdzi się do skóry podrażnionej. Zawiera masło shea, olej makadamia, olej z awokado i pantenol. Sprawdź też Retimax 1500 - maść ochronna z witaminą A oraz Gorvita Maść z Żyworodki z ekstraktem z aloesu. Szukasz kremów nawilżających? Sprawdź:  

• Cerave, nawilżający krem do twarzy, który wspiera odbudowę bariery ochronnej skóry. Zawiera ceramidy, kwas hialuronowy i niacynamid. 
• La Roche Posay Effaclar H Iso-biome Krem nawilżający intensywnie nawilża, zmniejsza zaczerwienienie i łuszczenie się skóry oraz wspomaga równowagę mikrobiomu.  

Podsumowanie 

Fototyp skóry jest związany z ilością melaniny w komórkach, łatwością opalania oraz skłonnością do oparzeń i podrażnień w wyniku działania promieniowania ultrafioletowego. Im niższy fototyp, tym jaśniejsza karnacja i większe ryzyko, że promieniowanie wywrze negatywny wpływ na Twoją skórę. Jednak bez względu na to, jaki masz fototyp, nie powinnaś pomijać ochrony przeciwsłonecznej w swojej codziennej pielęgnacji. 

Źródła:

1. Styczeń P., Słońce – wróg czy przyjaciel? http://drstyczen.pl/upload/drstyczen/promieniowanie_sloneczne_uv_uroda_i_medycyna.pdf [dostęp: 08.05.2024]
2. Fitzpatrick T., The validity and practicality of sun-reactive skin types I through VI, Arch Dermatol, 1988
3. Sachdeva S., Fitzpatrick skin typing: Applications in dermatology, https://www.bioline.org.br/pdf?dv09029  [dostęp: 08.05.2024]