Termometry
Termometr – do czego służy, jak działa?
Termometr to sprzęt medyczny specjalizujący się w pomiarze temperatury ludzkiego ciała. Pozwala na odczytanie zmierzonej ciepłoty organizmu po zaprzestaniu badania. W przypadku wariantów szklanych słupek cieczy podnosi się, wskazując określony wynik.
W termometrach elektronicznych elementem odpowiadającym za pomiar jest termistor. Jego oporność elektryczna zmienia się razem z temperaturą. Odczyt po przetworzeniu wyświetla się jako wynik pomiaru na ekranie urządzenia. Termometry bezdotykowe podczas badania wykorzystują natomiast energię promieniowania podczerwonego. Mogą mierzyć ciepłotę ciała, kąpieli, pokarmu albo otoczenia.
Termometry pozwalają ustalić, czy wystąpiła gorączka lub stan podgorączkowy. Wykonanie badania może zasugerować konieczność udania się do lekarza. Pomiaru temperatury dokonuje się najczęściej w dole pachowym, ustach, przewodzie słuchowym albo odbycie.
Jak prawidłowo mierzyć temperaturę?
Zasady prawidłowego pomiaru temperatury:
- U dzieci temperaturę powinno się mierzyć rano, a u dorosłych nawet do godziny 18;
- Pacjent przed badaniem nie powinien nic jeść, wychodzić na zewnątrz ani być bezpośrednio po wysiłku. Należy zaczekać na unormowanie się oddechu i tętna;
- Skóra przed badaniem musi być starannie odtłuszczona i wysuszona;
- Wynik pomiaru trzeba porównać z typową prawidłową temperaturą w określonych miejscach mierzenia ciepłoty ciała;
- Aby uniknąć błędów, należy przeprowadzać badania o podobnej porze, używać tego samego termometru i mierzyć temperaturę w tym samym miejscu.
Rodzaje termometrów i ich charakterystyka
Jeszcze do niedawna w większości domowych apteczek można było znaleźć termometry rtęciowe. Z powodu szkodliwego działania tej substancji na ludzkie zdrowie i środowisko naturalne wspomniany rodzaj urządzeń wycofano z produkcji. Aktualnie w aptekach i drogeriach dostępne są bezrtęciowe termometry różnego typu, umożliwiające szybkie i wygodne mierzenie temperatury ciała w domowych warunkach.
Termometry elektroniczne
Termometry elektroniczne dzielą się na dotykowe i bezdotykowe. Pierwsze z nich przypominają tradycyjne modele cieczowe. Wykonuje się je z plastiku, co przekłada się na ich zwiększoną trwałość. Termometry te charakteryzują się krótkim czasem pomiaru (od 10 do 30 sekund) oraz sporą rozpiętością mierzonych temperatur – od 25 do 45°C. Urządzeń używa się tak samo, jak modeli cieczowych – pod pachą, w jamie ustnej lub w odbycie.
Termometry elektroniczne i ich cechy:
- Antyalergiczność plastikowej obudowy;
- Odpowiednie dla dorosłych i dzieci;
- Lekkie i kompaktowe;
- Łatwe w utrzymaniu w czystości;
- Konieczność kalibracji i wymiany baterii;
- Często dostępne z funkcją zapamiętania wyników ostatnich pomiarów;
- Mogą mieć miękką końcówką zwiększającą komfort pomiarów we wrażliwszych partiach ciała;
- Niska cena;
- Sygnał dźwiękowy informujący o zakończonym pomiarze.
Termometry szklane bezrtęciowe
Współczesne termometry szklane zamiast rtęci mają w sobie galinstan – stop galu, indu oraz cyny. Można nimi mierzyć temperaturę w zakresie 35-42°C z dużą dokładnością. Urządzenia są łatwe w obsłudze, nie wymagają zasilania ani kalibracji.
Termometry szklane bezrtęciowe i ich cechy:
- Antyalergiczne, łatwe w czyszczeniu i dezynfekcji;
- Pozwalają na dokonanie pomiarów pod pachą, w ustach i odbycie;
- Długi czas pomiaru – od 2 do 10 minut;
- Podatne na uszkodzenia mechaniczne takie jak stłuczenie obudowy;
- Konieczność strzepywania termometru w celu wykonania pomiaru;
- Modele przeznaczone dla dużych dzieci, nastolatków i dorosłych.
Termometry bezdotykowe
Termometry bezdotykowe są wyposażone w soczewkę ze szklaną płytką. Służą do bezkontaktowego mierzenia temperatury ciała. To urządzenia higieniczne i wygodne w obsłudze, przeznaczone dla niemowląt, dzieci i dorosłych. Sprawdzą się zarówno w przypadku użytku domowego, jak i w przychodniach czy szpitalach.
Termometry bezdotykowe i ich cechy:
- Mierzą temperaturę w kilka sekund;
- Nie wymagają kontaktu z ciałem;
- Można mierzyć nimi temperaturę na skroni, czole czy powiece;
- Cicha praca;
- Możliwość sprawdzenia ciepłoty ciała, obiektów i otoczenia;
- Pozwalają na zmierzenie temperatury dziecka przez sen;
- Funkcja zapisywania poprzednich pomiarów;
- Konieczność kalibracji.
Termometry do ucha
Termometry do ucha mierzą promieniowanie cieplne emitowane przez ludzką błonę bębenkową. Można stosować je u dorosłych oraz dzieci i niemowląt. Energia cieplna ciała pobierana jest przez obiektyw urządzenia i zostaje przeliczona na odpowiednią wartość temperatury. Termometr do ucha mierzy ciepłotę w kilka sekund. Podobnie jak pozostałe urządzenia elektroniczne wymaga zasilania w postaci baterii. Termometr do ucha może także mierzyć temperaturę powierzchni, np. butelki z mlekiem.
Termometr do ucha i jego cechy:
- Higieniczny – używa się go z jednorazowymi osłonkami, co oznacza, że nie trzeba każdorazowo przemywać końcówki termometru alkoholem;
- Konieczność okresowej kalibracji;
- Sygnał dźwiękowy informujący o zakończonym badaniu;
- Może być wyposażony w wyświetlacz ułatwiający odczytanie wyniku w ciemności.
Który termometr najlepiej mierzy temperaturę?
Szklane termometry cieczowe pozwalają sprawdzać ciepłotę ciała z dokładnością ± 0,1 °C. Urządzenia należą zatem do najbardziej precyzyjnych sprzętów pomiarowych, niestety na rezultat badania trzeba poczekać często ponad 5 minut. Termometry elektroniczne dotykowe mierzą temperaturę z taką samą dokładnością, co termometry szklane. Dokładność pomiaru w przypadku modeli bezdotykowych waha się natomiast od ±0,01° do ±0,1°C. Termometr do ucha pozwala z kolei uzyskać wynik z błędem pomiarowym ±0,2°C. W przypadku modeli dousznych margines błędu może się zwiększyć, jeżeli temperatura otoczenia jest wyższa niż 18–26°C.
Wszystkie przedstawione termometry charakteryzują się dużą dokładnością. Na co zatem zwracać uwagę, szukając najlepszego urządzenia dla siebie? Planując kupno termometru, trzeba zastanowić się, dla kogo ma być przeznaczony i w jakim czasie powinien dokonywać pomiarów. Warto również wiedzieć, że precyzja działania sprzętu zależy od przestrzegania zaleceń producenta oraz jakości tworzyw, z których wykonano termometry.