Kompresy
Kompresy jałowe a niejałowe – do czego służą i czym się różnią
Kompresy z gazy dzielą się na jałowe i niejałowe. Mają one różne właściwości i zastosowania. Co należy o nich wiedzieć?
Kompresy jałowe są czyste mikrobiologiczne z powodu radiacyjnego wyjaławiania. Dla zachowania sterylności materiałów każdy z nich zostaje zapakowany osobno. Kompresy jałowe służą do opatrywania ran, skaleczeń i oparzeń. Stosuje się je także do tamowania krwawienia. Po kompresy jałowe należy sięgać zawsze, gdy zachodzi ryzyko wniknięcia drobnoustrojów przez uszkodzone tkanki.
Kompresy niejałowe nie są sterylne. Z powodu tej cechy nie należy aplikować ich bezpośrednio na ranę. Kompresy niejałowe mogą być dopiero kolejną warstwą opatrunku. Na zranione miejsce trzeba najpierw nakładać kompresy jałowe. Niesterylne materiały będą stanowić dodatkową barierę mechaniczną chroniącą ranę. Kompresy niejałowe pochłoną też wysięk i zapewnią dodatkowy ucisk na opatrywane miejsce. Omawiane wyroby stosuje się zawsze wtedy, gdy nie jest wymagana sterylność materiałów opatrunkowych. Kompresy niejałowe nadają się także do celów higienicznych i gospodarczych.
Kompresy a gazy – różnice
Gazy opatrunkowe jałowe i niejałowe są przeznaczone do opatrywania ran i skaleczeń. Można wykorzystać je także do tamowania krwawienia i do zabiegów higieniczno-kosmetycznych. Gaza opatrunkowa wykonana jest w 100% z bawełny. Materiał bieli się metodą nadtlenkową bezpieczną dla skóry. Gaza opatrunkowa występuje w różnych rozmiarach, nitkowościach i warstwowościach.
Kompresy jałowe i niejałowe są odpowiednio przyciętymi kawałkami gazy. Zwykle mają kształt kwadratu. Wykonuje się je z gazy bawełnianej. Mogą być też stworzone z włókniny. Z ich pomocą można szybko i wygodnie opatrzeć niewielkie rany. Kompresy niejałowe i jałowe, podobnie jak gazy jałowe i niejałowe, są materiałami opatrunkowymi jednorazowego użytku. Wykorzystuje się je w trakcie udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej. Oba rodzaje materiałów mogą być zastosowane przy operacjach, zabiegach ambulatoryjnych i higienicznych.
Kompresy i gazy jałowe stosuje się po oczyszczeniu i odkażeniu rany. Pomagają zabezpieczyć zranione miejsce przed zakażeniem, podrażnieniem i uszkodzeniem. Materiały absorbują też wysięk i wspierają odbudowę tkanek. Kompresy i gazy jałowe wykorzystuje się także do tamowania krwotoków zewnętrznych z ran na powierzchni ciała i ran po ekstrakcji zębów.
Rozmiary kompresów i gaz
Jakie są dostępne wielkości gaz i kompresów? Gaza jałowa i niejałowa może mieć rozmiar ¼ m2, ½ m2 i 1 m2. Wymiary kompresów to z kolei 5×5 cm, 7×7 cm, 7,5×7,5 cm, 9×9 cm i 10×10 cm. Wielkość materiałów opatrunkowych należy dobrać do wielkości rany. Kompresy i gazy jałowe powinny (także po złożeniu) wykraczać nieco poza jej granice. Dzięki temu wyroby zabezpieczą ranę w całości, nawet jeśli opatrunek delikatnie by się przesunął.
Wybór kompresów i gaz – na co zwrócić uwagę
Wybierając gazy i kompresy, należy uwzględnić kwestie takie jak:
- jałowość i niejałowość – trzeba zastanowić się, jak będzie nałożony kompres czy gaza opatrunkowa – bezpośrednio na ranę czy jako kolejna warstwa opatrunku,
- rozmiar – jak zostało wspomniane wcześniej, materiał opatrunkowy musi zabezpieczać cały uszkodzony obszar,
- materiał wykonania – najlepsze dla skóry są naturalne, oddychające tkaniny takie jak bawełna,
- liczba warstw – grubsze gazy i kompresy lepiej radzą sobie z absorbowaniem płynów ustrojowych.
Odpowiednie zastosowanie kompresów i gaz
Kompresy i gazy stosuje się do opatrywania ran otwartych, ran oparzeniowych, odleżyn i ran pooperacyjnych. Przed założeniem materiałów na opatrywane miejsce należy zaaplikować środek odkażający. Odkażanie trzeba ponawiać przy każdej zmianie opatrunku. Na oczyszczone i zdezynfekowane miejsce można nałożyć jałowy kompres lub jałową gazę. Do dodatkowego zabezpieczenia rany warto wykorzystać kompres niejałowy bądź niejałową gazę. Do owinięcia całości nadają się z kolei opaski i bandaże. W zabezpieczeniu opatrunku pomogą także przylepce.
Sterylne gazy i kompresy niezbędne są do wykonania:
- opatrunku uciskowego na silnie krwawiącą ranę,
- opatrunku osłaniającego na otarcia, oparzenia, rany operacyjne,
- opatrunku obłożeniowego przy otwartych złamaniach i ciele obcym w ranie.
Materiały niejałowe sprawdzą się przy:
- drobnych zranieniach po uprzednim zdezynfekowaniu rany,
- konieczności zabezpieczenia i dodatkowego podtrzymania opatrunku.