Połóg – czym jest i ile trwa?

Połóg jest okresem po urodzeniu dziecka, podczas którego organizm kobiety stopniowo wraca do stanu sprzed ciąży. To wyjątkowy czas, pełen emocji, zmian fizycznych i prób dostosowania się do nowej roli. W artykule omówimy, czym jest, jak długo trwa i jakie zmiany zachodzą w organizmie świeżo upieczonej mamy. Przeanalizujemy również czynniki wpływające na długość tego stanu oraz metody łagodzenia dolegliwości z nim związanych.

Co to jest połóg?

Połóg to fazowy proces fizjologiczny i psychologiczny następujący po zakończeniu ciąży i porodzie.

• Jest to czas, w którym organizm kobiety stopniowo powraca do stanu sprzed okresu prenatalnego, a jednocześnie dostosowuje się do nowej rzeczywistości i wymogów związanych z opieką nad maluszkiem. Pod względem fizjologicznym połóg wiąże się z rewolucyjnymi zmianami w organizmie kobiety:

• Macica, która była rozszerzona w czasie ciąży, stopniowo kurczy się i wraca do swojej pierwotnej wielkości,
• Wewnętrzne tkanki, takie jak mięśnie i naczynia krwionośne, również powracają do swojego normalnego stanu. To skutkuje osiągnięciem równowagi metabolicznej, normalizacją krążenia krwi oraz regeneracją skóry i tkanek miękkich,
• Proces ten wspomagany jest przez zmiany hormonalne, takie jak spadek poziomu estrogenu i progesteronu, a jednocześnie wzrost wydzielania prolaktyny – hormonu odpowiedzialnego za produkcję mleka.

• Jednak połóg to nie tylko aspekt fizjologiczny. Kobieta przechodzi również przez istotne zmiany emocjonalne i psychologiczne,

• Mogą one obejmować uczucie euforii, ale również zmęczenie i niewystarczającą ilość snu. Do tego dochodzą zmagania z nowymi obowiązkami oraz wahania nastroju wywołane nagłym spadkiem hormonów po porodzie,
• Zrozumienie istoty połogu, zarówno pod względem fizjologicznym, jak i psychologicznym, jest kluczowe dla zapewnienia kobiecie odpowiedniej opieki i wsparcia. Wiedza na temat zmian, jakie zachodzą w organizmie młodych mam, umożliwia identyfikację ewentualnych powikłań i konieczności interwencji medycznej.

Połóg – objawy

Połóg składa się z kilku etapów, które odzwierciedlają różne zmiany fizjologiczne i psychologiczne zachodzące w organizmie kobiety. Oto główne etapy połogu:

• Faza bezpośrednia (pierwsze 24-48 godzin) – jest to okres tuż po porodzie, kiedy organizm kobiety przechodzi przez proces oczyszczania i regeneracji. Macica zaczyna się kurczyć, usuwając resztki łożyska i krwi, w związku z czym kobieta może odczuwać skurcze brzucha. W tym czasie dochodzi również do wzmożonego wydzielania hormonów, takich jak oksytocyna, stymulująca skurcze macicy i produkcję mleka. Nierzadkim zjawiskiem jest tzw. nawał, czyli przepełnione piersi. Wsparciem będą bezpiecznie dla mamy i maluszka akcesoria do karmienia piersią, między innymi, biustonosze laktacyjne, wkładki laktacyjne Lansinoh oraz silikonowy kolektor na mleko Akuku,
• Faza wczesna (pierwsze dwa tygodnie) – organizm kobiety kontynuuje proces regeneracji. Skurcze macicy osłabiają się, a narządy rozrodcze stopniowo wracają do swojego pierwotnego stanu. Może wystąpić obfite krwawienie związane z gojeniem się ran po porodzie, dlatego niezbędne będą specjalne podkłady poporodowe, a także majtki poporodowe, np. majtki higieniczne poporodowe, rozmiar 38-40, wykonane z bezpiecznych, oddychających materiałów. Kobieta może również odczuwać zmęczenie, ból piersi, napięcie mięśniowe i niestabilność emocjonalną. Wiele pań w tym czasie doświadcza wahania nastroju zwanego „baby blues”, który jest zwykle przejściowy i związany z nagłym spadkiem hormonów,
• Faza późna (2-6 tygodni) – w tym okresie macica kontynuuje obkurczanie i powrót do pierwotnego stanu. Krwawienie po porodzie stopniowo słabnie i staje się bardziej skąpe, dlatego odpowiednim zabezpieczeniem będą podkłady poporodowe ze skrzydełkami Slim AKUKU. Organizm kobiety nadal dostosowuje się do zmian w gospodarce hormonalnej odpowiedzialnych za laktację.

Po upływie 6 tygodni większość zmian fizjologicznych związanych z połogiem zanika. Macica wraca do swojego pierwotnego rozmiaru, a wydzielanie krwi ustaje. Młoda mama stopniowo odzyskuje energię i siłę, choć niektóre efekty połogowe, takie jak napięcie mięśniowe czy tkliwość piersi, mogą nadal występować. W łagodzeniu bólu brodawek w okresie karmienia piersią pomocna będzie specjalna maść, np. maść łagodząca podrażnienia i zapobiegająca pękaniu i podrażnieniu brodawek piersi Lansinoh Lanolina. W tej fazie ważne jest również długoterminowe wsparcie emocjonalne dla kobiety, ponieważ pojawiają się nowe wyzwania związane z opieką nad dzieckiem i adaptacją do roli matki.

W ciągu kilku tygodni lub miesięcy po porodzie może wystąpić depresja poporodowa, jednak każda kobieta doświadcza jej symptomów w innym czasie i tempie. Pamiętaj, że depresja poporodowa to choroba. Jej podłoże może być wielopłaszczyznowe obejmować różnorodne czynniki – biologiczne, hormonalne, genetyczne, emocjonalne i środowiskowe.

Sprawdź suplement diety Nestle NANCare Mama Lacto+.

Ile trwa połóg?

Okres połogu jest zmienny i indywidualny dla każdej kobiety. Przeciętnie trwa około 6 tygodni, ale jego zakres determinują różne czynniki.

• W przypadku porodu fizjologicznego, bez powikłań, najbardziej intensywny okres połogu obejmuje zazwyczaj czas do dwóch tygodni,
• W przypadku porodu przez cesarskie cięcie, połóg może trwać nieco dłużej. W związku z zaawansowaną interwencją chirurgiczną, a co się z tym wiąże – dłuższym procesem gojenia ran pooperacyjnych – powrót do stanu sprzed ciąży zajmuje więcej czasu. Zazwyczaj połóg po cesarskim cięciu trwa około ośmiu tygodni.
• Połóg to proces dynamiczny i wieloetapowy, a jego zakończenie nie oznacza natychmiastowego powrotu do stanu sprzed ciąży.

Połóg – czego nie wolno?

Połóg to bardzo trudny czas dla kobiety. Poznaj zalecenia dotyczących czynności, których powinnaś unikać.

• Zrezygnuj z nadmiernego wysiłku fizycznego i wyczerpujących aktywności. Prowadzą do przeciążenia organizmu i negatywnie wpływają na gojenie ran oraz powodują nadmierne napięcie mięśniowe,
• W okresie połogu powstrzymaj się od stosowania tamponów do kontrolowania krwawienia. Jest to konieczne, aby umożliwić naturalne oczyszczanie i regenerację macicy. Aplikacja tamponów utrudnia ten proces i zwiększa ryzyko infekcji dróg rodnych, dlatego lepszym wyborem będą tradycyjne podpaski lub specjalne podkłady. W utrzymaniu czystości okolic intymnych pomogą płyny do higieny intymnej po porodzie,
• Powstrzymaj się od współżycia seksualnego. Organizm kobiety potrzebuje czasu na gojenie ran i regenerację po porodzie,
• W czasie połogu unikaj spożywania alkoholu i palenia papierosów. Substancje negatywnie wpływają na zdrowie kobiety, laktację, a także opóźniają procesy gojenia i regeneracji,
• W miarę możliwości ograniczaj nadmierny stresu i przeciążenie emocjonalne. Skoncentruj się na odpoczynku, relaksacji i dbaniu o własne samopoczucie. Ma to ogromne znaczenie dla prawidłowej rekonwalescencji i dostosowania się do roli matki.

Połóg – co powinno niepokoić?

Podczas połogu istnieje kilka objawów wskazujących na potencjalne powikłania wymagające konsultacji medycznej. Wśród niepokojących symptomów wymienia się np.:

• Obfite krwawienie wymagające częstej zmiany podpasek w krótkich odstępach czasu,
• Nagłe zwiększenie krwawienia po wcześniejszym ustabilizowaniu ilości odchodów połogowych,
• Nieprzyjemny zapach wydzieliny z pochwy,
• Intensywny, nagły lub nieustępujący ból brzucha lub miednicy,
• Gorączka, czyli wzrost temperatury ciała powyżej 38°C, szczególnie jeśli towarzyszą jej inne objawy, takie jak ból, nietypowe upławy lub ogólne osłabienie,
• Nasilający się ból lub obrzęk w okolicy krocza, obecność zaczerwienienia, wysypki lub tkliwości,
• Trudności w oddawaniu moczu, częste parcie na pęcherz, zmiana koloru lub zapachu moczu,
• Nasilenie nastrojów depresyjnych lub myśli samobójczych.

Podsumowanie

Połóg to czas, w którym kobieta powinna skupić się na swoim zdrowiu i dobrym samopoczuciu. Ważne jest, aby odpowiednio się odżywiać, dbać o higienę, odpoczywać i unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. Regularne kontrole u lekarza położnika są również istotne, aby monitorować proces regeneracji i wykrywać ewentualne powikłania.

Źródła:

1. Martínez-Galiano J.M., Hernández-Martínez A., Rodríguez-Almagro J., Relationship between parity and the problems that appear in the postpartum period, Sci Rep 9, 11763 (2019). https://doi.org/10.1038/s41598-019-47881-3 [dostęp 15.05.2023 r.]
2. Dubey, Amresh; Chatterjee, Kaushik1; Chauhan, Vinay Singh1; Sharma, Rachit; Dangi, Ankit; Adhvaryu, Arka1. Risk factors of postpartum depression, Industrial Psychiatry Journal 30(Suppl 1):p S127-S131, October 2021, DOI: 10.4103/0972-6748.328803 [dostęp 15.05.2023 r.]
3. Martínez-Galiano J.M., Hernández-Martínez A., Rodríguez-Almagro J., Delgado-Rodríguez M., Rubio-Alvarez A., Gómez-Salgado J., Women’s Quality of Life at 6 Weeks Postpartum: Influence of the Discomfort Present in the Puerperium, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2019; 16(2):253, https://doi.org/10.3390/ijerph16020253 [dostęp 15.05.2023 r.]