Aloes – zastosowanie, działanie, właściwości

Aloes to roślina z gatunku sukulentów, której wszechstronne właściwości mają szerokie zastosowanie w medycynie i branży kosmetycznej. W domowym użytku często jest pierwszym ratunkiem na problemy skórne, trądzik czy oparzenia słoneczne. Poznaj bogaty skład aloesu, działanie oraz wskazania i przeciwwskazania do jego stosowania.

Aloes pochodzenie i podstawowe informacje

Aloes (Aloe vera lub Aloe barbadensis) to roślina z rodziny liliowatych. Jest gatunkiem, który w naturalnym środowisku występuje na półpustynnych i pustynnych obszarach Afryki, Azji i Ameryki, przybierając formę krzewiastą lub drzewiastą, rosnącą na wysokość do 90 cm (uprawiany w domowych warunkach osiąga maksymalnie 50 cm wysokości). Jako sukulent wykazuje zdolność do magazynowania w tkankach dużych ilości wody miąższ liści zawiera aż 96% wody, a pozostałe 4% to sucha masa. To właśnie liście są najbardziej charakterystyczną częścią rośliny trójkątne, grube i bardzo mięsiste, z kolczastymi krawędziami, tworzące tzw. rozety. Aloes może również kwitnąć. Drobne kwiatuszki w kolorze żółtym wyrastają na szczycie pojedynczej łodygi kwiatowej.

W naturze wyróżnia się ponad 400 gatunków aloesu, jednak tylko dwa wykorzystuje się na szeroką skalę w dermatologii oraz w branży kosmetycznej. Są to aloes zwyczajny (Aloe vera) i aloes drzewiasty (Aloes arborescens). Ich liście to bogactwo składników bioaktywnych, więc stanowią prawdziwą bombę zdrowotną dla ludzkiego organizmu. Na bazie aloesu tworzy się liczne preparaty do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego. Kluczowe surowce pozyskiwane z liści aloesu to:

• Alona, czyli stężały sok z liści o charakterystycznym, gorzkim smaku i silnym działaniu przeciwbakteryjnym i przeczyszczającym,
• Żel aloesowy składający się aż w 99% z wody, otrzymywany z miąższu znajdującego się we wnętrzu liścia,

Miazga z liści oraz sok ze świeżych liści, pozyskiwane najczęściej z aloesu drzewiastego.

Aloes właściwości lecznicze

Właściwości lecznicze aloesu bezpośrednio wynikają z zawartości bioaktywnych substancji, często niespotykanych u innych roślin. Światowa Organizacja Zdrowia WHO zakwalifikowała aloes do roślin najbardziej czynnych biologicznie.

• W składzie alony znajdują się między innymi antrazwiązki w postaci antraglikozydów o działaniu przeczyszczającym, a głównym składnikiem czynnym jest aloina. Alona, wykazuje także właściwości żółciopędne i żółciotwórcze, stosowana jest jako środek na zaparcia.
• Sok z aloesu pobudza procesy odnowy komórek, zwiększa odporność organizmu, pomaga w łagodzeniu objawów chorób żołądka i dwunastnicy (w przypadku wspomnianych chorób przed zakupem gotowego soku z aloesu należy sprawdzić, czy w jego składzie nie znajduje się aloina o właściwościach przeczyszczających i pobudzających wydzielanie soków żołądkowych).
• Miazga z liści toskuteczne remedium na problemy skórne. Przyspiesza gojenie się ran, oparzeń słonecznych, a w kosmetykach odpowiada za redukowanie zmian trądzikowych, regenerację i głębokie nawilżanie skóry.
• Najwięcej cennych substancji odżywczych znajduje się w żelu aloesowym pozyskiwanym z miąższu, stąd jego wielopłaszczyznowe właściwości. Działa: 

• Przeciwzapalnie, 
• Przeciwgrzybiczo, 
• Immunostymulująco, 
• Pobudza wzrost fibroblastów, 
• Przyspiesza gojenie się ran, 
• Obniża poziom glukozy i lipidów, 
• Wspiera w leczeniu łuszczycy czy liszaja płaskiego.

Sprawdź popularne kategorie

Aloes w kosmetyce

Ze względu na działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, głęboko nawilżające i ochronne aloes na szeroką skalę wykorzystywany jest w przemyśle kosmetycznym. Roślina odgrywa również dużą rolę w higienie jamy ustnej w leczeniu aft, zapalenia wyrostka zębodołowego, przyzębia, stanów zapalnych po leczeniu kanałowym, wspomaga również leczenie zapalenia dziąseł. Dodatek aloesu wzbogaca formuły takich preparatów pielęgnacyjnych, jak:

• Żele pod prysznic,
• Pasty do zębów,
• Peelingi do ciała, np. peeling do ciała Aloesove z nawilżającym i regenerującym ekstraktem z aloesu,
• Kremy odżywcze do twarzy, np. odżywczy krem do twarzy na noc Aloesove z organicznym ekstraktem z aloesu, olejami roślinnymi, masłem shea i alantoiną,
• Maseczki do twarzy,
• Kremy do rąk,
• Balsamy do ciała,
• Szampony do włosów i maski do włosów, np. włosy cienkie NaturClassic Pilomax WAX Maska Aloes.

Bardzo popularnym produktem pielęgnacyjnym jest wielofunkcyjny żel aloesowy Holika Holika, zawierający 99% soku z liści z aloesu. Preparat sprawdzi się stosowany na całe ciało, twarz oraz włosy, również do skóry wrażliwej. Chłodzi, koi i nawilża.

Aloes w kuchni zastosowanie

Walory smakowe aloesu nie są tak doceniane jak właściwości zdrowotne. Być może przez fakt, że miąższ ma nieco gorzki w smaku, w związku z czym nie widzimy pomysłu na wykorzystanie go w kuchni. Okazuje się, że sprawdzi się na wiele sposobów:

• Jako dodatek soków z owoców cytrusowych, które zneutralizują charakterystyczną goryczkę,
• Jako element zdrowych smoothie czy koktajli,
• W jogurtach naturalnych i owsiankach,
• Do domowych lodów i galaretek,
• Do wzbogacenia sałatek warzywnych (świetnie komponuje się pomidorami, sałata lodową, czerwoną cebulą, selerem naciowym oraz czerwoną papryką).

Świeży aloes należy przechowywać w lodówce, maksymalnie przez kilka dni, jednak najlepiej zużyć go bezpośrednio po pobraniu z rośliny. Jeśli okaże się, że nie zużyjesz całego miąższu, możesz go zamrozić.

Alergia na aloes

Aloes zazwyczaj jest dobrze tolerowany i rzadko wywołuje reakcję alergiczną. Niemniej podczas suplementacji oraz stosowania miejscowego należy bacznie obserwować organizm, a w przypadku wystąpienia reakcji uczuleniowej zaczerwienienia, wysypki, podrażnienia skóry zaprzestać stosowania.

Aloes w ciąży

Aloes przeciwwskazania

Pomimo swojego prozdrowotnego działania stosowanie aloesu nie jest rekomendowane w następujących przypadkach:

• Stwierdzone kamienie w pęcherzyku żółciowym lub nerkach,
• U osób przyjmujących na co dzień niektóre leki, np. leki moczopędne, leki przeciwarytmiczne, diuretyki, leki przeciwcukrzycowe,
• Hemoroidy,
• Choroby nerek i zaburzenia ich czynności,
• Niedrożność jelit,
• Dzieci poniżej 12. lat.

W każdym z powyższych przypadków należy skonsultować przyjmowanie aloesu z lekarzem. Konieczne jest również przestrzeganie zaleceń dotyczących częstotliwości i sposobu dawkowania. Pamiętaj także, by aloes i surowce pozyskiwane z rośliny kupować wyłącznie u renomowanego sprzedawcy, gwarantującego wysoką jakość produktu i bezpieczeństwo stosowania.

Aloes skutki uboczne

Podsumowanie

Aloes jest rośliną o wielopłaszczyznowym działaniu wykorzystywanym w medycynie oraz kosmetologii. Skutecznie wspomaga pracę układu pokarmowego, układu odpornościowego, reguluje poziom cukru i cholesterolu. Wzbogaca składy produktów pielęgnacyjnych do twarzy, włosów i ciała. Pomimo wszechstronnego działania nie wszyscy mogą stosować aloes, a jednym z najważniejszych przeciwwskazań jest ciąża i okres laktacji.

Źródła:

1. E. Cieślik, K. Turcza, Właściwości prozdrowotne aloesu zwyczajnego Aloe vera (L.) Webb. (Aloe barbadensis Mill.), http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2015/08/pf_2015_117-124.pdf [dostęp 20.01.2023]
2. W. Czerwonka, Aloes w kosmetologii i dermatologii, http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2016.3-4.pdf [dostęp 20.01.2023]
3. A. Kukułowicz, I. Steinka, Aloes możliwość wykorzystania jako suplementu diety, http://phie.pl/pdf/phe-2010/phe-2010-4-632.pdf [dostęp 20.01.2023]