Grypa w ciąży – objawy, leczenie i domowe sposoby

Grypa to wirusowa choroba zakaźna. Do zarażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt ze skażonymi przedmiotami. Patogeny przenoszą się też przez ręce. Zachorowania są najczęstsze w okresie jesienno-zimowym i nie omijają kobiet w ciąży. Czy infekcja stanowi wyzwanie dla organizmu ciężarnej? Czy grypa w ciąży zagraża dziecku? Sprawdźmy! 

Czy grypa w ciąży jest niebezpieczna?  

Grypa u ciężarnych przebiega podobnie jak u innych osób, ale jest obarczona większym ryzykiem wystąpienia powikłań. Są to głównie: zapalenie płuc i ostre stany krążeniowo-oddechowe.  

• W przypadku grypy w III trymestrze ciąży wzrasta częstość konieczności hospitalizacji kobiet w ciąży w porównaniu z ich nieciężarnymi rówieśniczkami. Im bardziej zaawansowana ciąża, tym bardziej kobieta jest narażona na ciężki przebieg grypy i wstąpienie powikłań. 
• Grypa ma również wpływ na stan płodu. Sam wirus rzadko powoduje wady płodu, bo rzadko przekracza barierę łożyska. Grypa w I trymestrze ciąży może spowodować jednak wady cewy nerwowej (np. rozszczep kręgosłupa). Odpowiedzialna jest gorączka występująca u matki, która może nasilić niedobór kwasu foliowego. Zwiększona temperatura ciała matki w pierwszych tygodniach ciąży może także skutkować powstawaniem u płodu rozszczepu wargi i podniebienia, wodogłowia oraz wrodzonych wad serca. 
• Ciężki przebieg zakażenia u matki lub zgon matki w przebiegu infekcji są bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia płodu. Grypa w II trymestrze ciąży i w bardziej zaawansowanym stadium ciąży stwarza większe ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej płodu. 
• Gorączka u matki w czasie porodu jest czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań u dziecka, takich jak: porażenie mózgowe, drgawki w okresie niemowlęcym, encefalopatia czy śmierć w okresie noworodkowym. 

Objawy grypy w ciąży  

Objawy grypy u kobiet w ciąży są podobne jak u populacji ogólnej – z tym, że zwykle są nieco bardziej nasilone i mogą trwać dłużej. Pierwsze dolegliwości pojawiają się po 1-4 dniach kontaktu z wirusem. Rozwijają się gwałtownie w ciągu kilku godzin. Choroba zazwyczaj ustępuje samoistnie po 3-7 dniach. 

Objawy grypy możemy podzielić na:

• Ogólne – gorączka (37℃-40C), uczucie zimna, rozbicie, dreszcze, znaczne osłabienie, złe samopoczucie, ból głowy, ból mięśni, 
• Objawy ze strony układu oddechowego – wodnisty katar, ból gardła, suchy i męczący kaszel. Ujawniają się zazwyczaj wtedy, gdy objawy ogólne zmniejszają swoje nasilenie, 
• Inne objawy – objawy zapalenia ucha środkowego lub krtani, łagodna biegunka, nudności, wymioty. Występują czasem – nie towarzyszą każdemu typowemu zachorowaniu na grypę. 

Objawy zmęczenia i kaszel mogą utrzymywać się nawet ponad 2 tygodnie po ustąpieniu innych symptomów. 

Kiedy grypa może mieć ciężki przebieg? Gdy chorujesz na przewlekłe choroby, wystąpi u Ciebie nowa choroba lub pojawią się wielonarządowe powikłania po grypie. Powikłaniami mogą być: zapalenie płuc i oskrzeli, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia czy powikłania neurologiczne. 

Czym różni się przeziębienie a grypa?  Niektóre kobiety mają problem z rozpoznaniem zachorowania na grypę od przeziębienia. Najogólniej rzecz ujmując, podczas grypy objawy mają znacznie większe nasilenie. Częściej występuje wyczerpanie, osłabienie i bóle głowy. Pamiętaj, by nie bagatelizować problemu i niezależnie od nasilenia dolegliwości skonsultować się ze swoim lekarzem. 

Grypa w ciąży – jak leczyć? 

Każda kobieta w ciąży, u której istnieje uzasadnione podejrzenie zachorowania lub u której potwierdzono grypę, powinna zostać objęta staranną opieką lekarską. Specjalista decyduje, jak leczyć grypę w czasie ciąży.  

• Zalecane jest niezwłoczne rozpoczęcie terapii przeciwwirusowej lekiem wykazującym aktywne działanie przeciwko wirusowi grypy – oseltamiwirem.   
• Przeciwgorączkowo i przeciwbólowo możesz stosować paracetamol. Pamiętaj, że kwas acetylosalicylowy i niesteroidowe leki przeciwzapalne są przeciwwskazane w ciąży! 
• Zachowaj uwagę, kupując popularne leki na przeziębienie i grypę bez konsultacji z lekarzem. Wiele syropów na kaszel zawiera substancje, które są przeciwwskazane dla kobiet w ciąży.  
• Na kaszel mokry dobrze sprawdzą się inhalacje z soli hipertonicznej (w dzień) lub z soli izotonicznej (wieczorem). Będziesz potrzebowała do tego nebulizatora. Sól rozrzedza wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych i pomaga w jej odkrztuszaniu. Substancje zawarte w aptecznych syropach na kaszel suchy zazwyczaj nie powinny być stosowane u kobiet w ciąży. Niektóre z nich są względnie dozwolone od II trymestru ciąży, ale nie wprowadzaj tych leków bez konsultacji z lekarzem. 
• Problem z leczeniem pojawia się również przy doborze leków na obolałe gardło. Pamiętaj, że jeśli masz zaczerwienione i bolesne gardło, a do tego powiększone migdałki podniebienne, powinnaś się zgłosić do lekarza, żeby przeprowadził diagnostykę różnicową grypy i anginy paciorkowcowej.  
• Uważaj przy wyborze preparatów na ból gardła w ciąży. Tylko część wyrobów farmaceutycznych i leków jest dopuszczona do stosowania przez ciężarne. Szukaj preparatów z heksylorezorcynolem i chlorowodorkiem benzydaminy. 

Domowe sposoby na grypę w ciąży 

Domowe sposoby walki z grypą nie działają przeciwwirusowo. Ich zadaniem jest przyniesienie ulgi w przykrych objawach, które doskwierają ciężarnej. Co może pomóc? 

• Pij dużo wody – zaleca się picie minimum 2 l wody dziennie, jednak każde zakażenie, zwłaszcza jeśli przebiega z gorączką, wymaga zwiększenia ilości spożywanych płynów. 
• Nawilżaj powietrze – nawilżone powietrze mniej drażni suche i uszkodzone błony śluzowe nosa i jamy ustnej. Możesz przywiesić do kaloryfera nawilżacz powietrza, do którego nalewa się wodę. Innym pomysłem jest zakup elektrycznego nawilżacza powietrza, który bardziej równomiernie rozprowadza parę wodną. 
• Płucz gardło wodą z solą – możesz przygotować pół łyżeczki soli na szklankę letniej wody. Płucz gardło 3-4 razy dziennie. Sól ma działanie antybakteryjne i pomaga w obkurczaniu się opuchniętych błon śluzowych. 
• Stosuj miód – miód wykazuje działanie przeciwkaszlowe. Dodawaj go do herbaty lub wody. Miód możesz też wykorzystać do stworzenia nawilżającej mieszanki do płukania gardła. Wystarczy wymieszać go z ciepłą wodą z dodatkiem soku z cytryny. 

Jak uchronić się przed grypą w ciąży?  

Zapobieganie grypie ma szansę uchronić przed zachorowaniem.  

• Ważne jest unikanie ekspozycji na zarażenie się. Co to oznacza? Jeśli to tylko możliwe, stroń odosób chorych. Ogranicz jazdę komunikacją miejską, a po powrocie do domu dokładnie myj ręce. 
• Wysoką skutecznością charakteryzują się szczepienia ochronne. Ze względu na długość ciąży każda kobieta na pewnym jej etapie znajdzie się w szczycie zachorowań. Ciężarna może poddać się szczepieniu na grypę. Szczepienie powinno być przeprowadzane corocznie ze względu na ciągłe mutowanie wirusa. Jeśli szczepiłaś się rok temu, powinnaś zabezpieczyć się przed kolejnym sezonem. Dla ciężarnych dopuszczone są szczepionki z inaktywowanym wirusem, które są podawane domięśniowo lub głęboko podskórnie. Dla tej grupy pacjentek szczepienia są bezpłatne. 
• Jeśli miałaś bliski kontakt z osobą (np. z domownikiem), u której potwierdzono zachorowanie na grypę, zgłoś się do swojego lekarza rodzinnego po profilaktykę poekspozycyjną. Jest nią ten sam lek, który stosuje się w leczeniu przeciwwirusowym, czyli oseltamiwir. 
• Jeśli będziesz chciała stosować suplementy na odporność w ciąży, nie zapomnij o uzupełnianiu zapotrzebowania na witaminę D3. Stymuluje ona układ odpornościowy i pomaga organizmowi w walce z infekcjami wirusowymi i bateryjnymi. 

Podsumowanie 

Grypa jest postrzegana jako błaha choroba, ale może mieć poważne konsekwencje dla kobiety w ciąży i rozwijającego się płodu. Tej i innych infekcji w ciąży nie można bagatelizować. W razie objawów sugerujących zachorowanie na grypę skontaktuj się ze swoim lekarzem rodzinnym. Nie zapominaj o odpowiedniej profilaktyce – może Cię to uchronić nie tylko przed chorobą, ale również przed stresem związanym z chorowaniem i leczeniem grypy w ciąży. 

Źródła:

1. Matkowska-Kocjan, L. Szenborn, Grypa u ciężarnych – leczenie i profilaktyka, Medycyna po Dyplomie, 
   https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/011/153/original/Strony_od_MpD_2010_07-16.pdf?1467969206, [dostęp: 18.11.2023 r.]
2. S. Chandra, D. L. Jaybhaye, S. Johar, i A. S. Nagre, Comparative effect of mixture of ginger and honey with dextromethorphan in dry cough in children, Int J Basic Clin Pharmacol, 2021
3. P. Kosiński, Grypa u kobiet w ciąży – czy przebiega inaczej? Możliwe powikłania u ciężarnej i u płodu, Po Dyplomie, https://podyplomie.pl/grypa/posts/547.grypa-u-kobiet-w-ciazy-czy-przebiega-inaczej-mozliwe-powiklania-u-ciezarnej-i-u-plodu, [dostęp: 18.11.2023 r.]
4. A. Gładysz, E. Kuchar, J. Mrukowicz, P. Sawiec, Grypa, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.1.1., [dostęp: 18.11.2023 r.]