Jak zachęcić dziecko do jedzenia?

Brak apetytu i niechęć dziecka do jedzenia to częsta przypadłość i powód wielu zmartwień dla rodziców. Przyczyny mogą być bardzo różne i obejmować czynniki psychologiczne, dużą wybiórczość jedzeniową, jak również toczące się w organizmie procesy chorobowe, dlatego nie należy bagatelizować tego problemu. Dlaczego dziecko nie chce jeść? Jak najlepiej zachęcić do jedzenia? Przeczytaj nasz poradnik.

Dlaczego dziecko nie chce jeść?

Przyczyn niechęci dziecka do jedzenia jest bardzo wiele. Mogą być one zarówno proste do zidentyfikowania i wyeliminowania, jak również wymagające większego zaangażowania rodziców. Dlaczego dzieci nie chcą jeść? Sprawdź najczęstsze przyczyny!

• Zbyt duże porcje posiłków. Nierzadko zdarza się, że dziecko zaczyna odmawiać jedzenia, bo podawane mu ilości pokarmu są za duże na jego możliwości i potrzeby. Rodzicom zależy na tym, aby dieta była urozmaicona i dostarczała wszystkiego, czego potrzebuje rozwijający się organizm malucha, jednak niektórzy opiekunowie mogą mieć tendencję do proponowania jedzenia zbyt często. Zwróć uwagę na to, ile je Twoje dziecko i kiedy czuje się najedzone, a kiedy głodne.
• Częste podawanie przekąsek. Przekąski między posiłkami mogą zaburzać prawidłową pracę przewodu pokarmowego, gospodarkę hormonalną oraz fizjologiczne regulowanie uczucia głodu i sytości. Nawet niewielkie i zdrowe, ale częste podjadanie sprawia, że dziecko nie odczuwa głodu i apetytu oraz może wykazywać niechęć do pełnych, zaplanowanych posiłków. Napoje np. nektar dla niemowląt o smaku gruszki i moreli Gerber Organic, różnego rodzaju soki dla dzieci, owocowe deserki dla dzieci i musy dla dzieci, mimo że mogą mieć dobry skład, nie powinny zastępować pełnych dań i być stale dostępne dla Twojej pociechy.
• Anemia. Brak apetytu, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu również zmęczenie, osłabienie czy spadek odporności, może być oznaką niedoboru żelaza. Ryzyko anemii wzrasta m.in. u dzieci, u których rozszerzanie diety rozpoczęto zbyt późno oraz w przypadku stosowania diet ograniczających produkty odzwierzęce. 
• Neofobia żywieniowa. To stosunkowo nowy termin, który oznacza strach i niepewność w stosunku do próbowania i jedzenia nowych produktów, a objawia się brakiem zainteresowania, wyraźną niechęcią do jedzenia i denerwowaniem się w czasie prób karmienia.  Jest bardzo częstym problemem występującym zazwyczaj u dzieci między 2. a 5. rokiem życia, ponieważ to właśnie w tym okresie nowe produkty są proponowane dziecku nie tylko w domu, ale również w żłobku czy przedszkolu.

Jak przekonać dziecko do jedzenia?

Namawianie dziecka do jedzenia może być zarówno pomocnym narzędziem, jak i dużą przeszkodą, jeśli będzie odbywało się w niepoprawny sposób. Niechęć dzieci na ogół nie jest trwała, dlatego nie warto poddawać się po kilku próbach, ale cierpliwie, wielokrotnie proponować niechciany produkt. W perspektywie czasu może to zaowocować sukcesem i rozwiązaniem problemu. Również specjaliści od żywienia dzieci wykazują, że rodzice i opiekunowie często za szybko rezygnują z podawania dziecku produktów, jeśli zaczyna ich odmawiać. Zatem, co zrobić, jak dziecko nie chce jeść? Poznaj najważniejsze zasady postępowania.

1. Przede wszystkim szanuj fizjologiczne potrzeby i apetyt dziecka. Jeśli maluch rozwija się prawidłowo, jego organizm sam uczy się kontrolować odczuwanie głodu i sytości. Nakłanianie do jedzenia, kiedy dziecko czuje się syte, może szybko doprowadzić do zaburzeń, które negatywnie wpływają na zdrowie w kolejnych latach życia. Zapewnij dziecku dostęp do zdrowych, odżywczych, smacznych posiłków, daj możliwość wyboru, ale nie zmuszaj na siłę do ich jedzenia. 
2. Ogranicz przekąski i żywność wysokoprzetworzoną. Jak już wiesz, częste podjadanie między posiłkami może być jedną z przyczyn odmawiania jedzenia przez dziecko, ponieważ uniemożliwia naturalne odczuwanie głodu. Dlatego zadbaj o regularność posiłków, a także o ograniczenie produktów, które są tak zwanymi pustymi kaloriami (słodycze, słone przekąski, pieczywo cukiernicze). Po spożyciu ich większych ilości niechęć do zjedzenia pełnego, zdrowego posiłku jest bardzo częstym zjawiskiem.
3. Pamiętaj, że dzieci naśladują dorosłych, dlatego dawaj dobry przykład. Posiłki powinny być spożywane wspólnie, najlepiej całą rodziną. Dziecko obserwując dorosłych, którzy sięgają po różnorodne, zdrowe produkty, chętnie samo zacznie po nie sięgać.

4. Unikaj negatywnych emocji przy jedzeniu. Kolejne odmowa jedzenia przez dziecko może być źródłem stresu i zdenerwowania dla rodziców, jednak warto trzymać emocje na wodzy. Posiłki powinny kojarzyć się dziecku ze spokojem i rodzinną atmosferą. Kiedy towarzyszyć im będą nerwy i stres problem może się tylko pogłębić.

5. Jedzenie dla dziecka powinno być estetycznie podane. Zwłaszcza dla starszych brzdąców jest to tak samo ważne jak dla dorosłych. Dobrym pomysłem jest wspólne przygotowywanie posiłków, połączone z zabawą i nauką domowych obowiązków oraz poznawaniem nowych produktów. Zapewnij kolorowe kubki i bidony dla dzieci. Przydadzą się również estetyczne sztućce i naczynia dla dzieci. Akcesoria do karmienia powinny być wygodne i zapewniać komfort użytkowania. Możesz wypróbować np. pierwsze sztućce dla niemowląt Strawberry Shake b.box, miseczkę antypoślizgową z melaminy z uszami Canpol Babies lub miseczkę plastikowa Canpol Babies.

6. Postaraj się wyciszyć dziecko przed jedzeniem. Z jednej strony zabawa czy aktywność fizyczna pobudzają apetyt, z drugiej strony jednak duże rozbawienie i rozkojarzenie mogą utrudniać skupienie się na jedzeniu. 10-15 minut przed planowanym posiłkiem zapewnij dziecku spokój i wyciszenie.

7. Proponuj dziecku ten sam produkt w różnych formach i pozwól na zabawę jedzeniem. Być może Twoja pociecha odmawia jabłka w całości, ale chętnie zje je pokrojone na kawałki w postaci blendowanej np. jako mus jabłkowo-brzoskwiniowy Gerber? Zupki oraz obiadki dla niemowląt i kaszki dla dzieci są dostępne w bardzo szerokim asortymencie, dzięki czemu możesz proponować dziecku różne smaki (jak np. mleczna kaszka manna z brzoskwiniami i bananem BoboVita Porcja Zbóż) i konsystencje już od najmłodszych lat, przyzwyczajając je do różnorodności w diecie i szukając akceptowalnych dla malucha rozwiązań.

Jakie badania warto wykonać, gdy dziecko nie chce jeść?

Jeśli dziecko odmawia jedzenia, a domowe sposoby, namowy i propozycje różnych produktów i posiłków nie przynoszą efektów, warto skonsultować się z pediatrą. Lekarz oceni rozwój dziecka, a w razie potrzeby zleci badania, które przybliżą do znalezienia przyczyny problemu i jego rozwiązania. Często pomocne jest wykonanie morfologii, która może wykryć m.in. niedobór żelaza oraz stany zapalne. W niektórych sytuacja wskazane może być również zrobienie specjalistycznych testów na nietolerancje i alergie pokarmowe. 

Podsumowanie

Brak apetytu i niechęć do jedzenia to częste problemy obserwowane wśród dzieci, które bywają źródłem dużego stresu dla rodziców. Przyczyn może być bardzo wiele i mogą obejmować zarówno nieregularność i złe komponowanie posiłków, jak również niedobory pokarmowe czy problemy zdrowotne. Dlatego kiedy samodzielne próby rozwiązania problemu okażą się niewystarczające, wskazana jest konsultacja ze specjalistą.

Źródła:

1. Kozioł Kozakowska A., Piórecka B., Neofobia żywieniowa, jej uwarunkowania i konsekwencje zdrowotne, Standardy Pediatria, 2013
2. Birch L., Development of food acceptance patterns in the first years of life, Proceedings of the Nutrition Society. 1998
3. Dovey M., Staples P., Gibson E., Food neophobia and picky/fussy eating in children: a review. Appetite 2008
4. Jabłonowska Lietz B., Neofobia żywieniowa zaburzenie czy etap w rozwoju dziecka? https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/neofobia-zywieniowa-zaburzenie-czy-etap-w-rozwoju-dziecka/ [dostęp: 24.01.2023]